uçak pisti Archives - Herkes İçin Havacılık Derneği

Banket Nedir?

Banket, tam dayanıklı kaplamalı bir yüzeyin kenarına bitişik olan ve dolayısıyla tam dayanıklı kaplama ile bitişiğindeki yüzey arasında bir geçiş sağlamak için hazırlanmış bir alandır.

Bir Taksi Yolu Banketi Kullanmanın Temel Amacı

Bir taksi yolunun kenarından çıkıntı yapan jet motorlarının taşları veya motora hasar verebilecek değişik nesneleri emmesini engellemek; taksi yolunun bitişiğindeki bölgenin eskimesini önlemek ve uçak tekerleklerinin rasgele geçişi için bir yüzey sağlamaktır.

Banketler, havaalanındaki en ağır acil müdahale aracının tekerlek yüküne dayanım gösterebilmelidir. Taksi yolu şeridi, taksi yoluyla birlikte, taksi yolunda hareket etmekte olan bir uçağı korumak ve taksi yolundan yanlışlıkla çıkan uçakların hasar riskini azaltmak için düşünülmüş bir alandır.

Pist dönüş cebi banketleri, uçağa ve banketler üzerindeki çalışabilecek olan yer destek araçlarına yönelik yapısal hasarı/zararı tetiklemeksizin hizmet vermek üzere tasarlanan uçağın muhtelif zamanlarda geçişine karşı dayanıklı olabilmelidir.

Pist Banketlerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Herhangi bir pistin veya durma sahasının banketi, söz konusu pistten veya durma sahasından çıkan herhangi bir uçağa yönelik herhangi bir tehlikeyi azaltacak şekilde hazırlanmalı veya inşa edilmelidir.

Banketlerin tasarlanması sırasında, türbin motorlarına taşların veya diğer cisimlerin girmesinin önlenmesine önem verilmelidir. Motorların, yabancı cisimlerin girmesinden dolayı uğradığı hasar/zarar oranı ehemmiyetli olup, devamlı olarak üzerinde durulması gereken bir husustur.

Daha güçlü motorlar ile donatılan yeni büyük uçaklar ile beraber, söz konusu sorunun büyümesi olasıdır. Bu durumdan ötürü, pist banketlerinin korunması gerekmektedir. Eş biçimde, banketin tasarlanan yüzey tipinin, motor egzozundan kaynaklanan yıpranmaya ve aşınmaya karşı dayanıklılığının yeterli olup olmadığı tespit edilmelidir.

Genişlik

Pist banketleri, pistin toplam genişliği, kod harfinin E olduğu durumlarda 60 metreden az olmayacak şekilde ve kod harfinin F olduğu durumlarda 75 metreden az olmayacak şekilde, pistin her bir tarafında simetrik olarak uzanmalıdır.

Eğimler

Piste bitişik olan banketin yüzeyi, pistin yüzeyi ile aynı hizada olmalıdır ve pistin aşağıya doğru enine eğimi yüzde 2,5’i aşmamalıdır.

Dayanıklılık

Bir pist banketi, herhangi bir uçağın pistten çıkması durumunda, söz konusu uçağa yapısal bir hasar/zarar vermeksizin, söz konusu uçağı destekleyebilecek ve banket üzerinde çalışabilecek olan yer araçlarını destekleyebilecek şekilde hazırlanmalı veya inşa edilmelidir.

Sevgi Ayhan Ağustos 8, 2021

Bilgi Deposu

Aletli Pist ve Aletsiz Pist Nedir?

Pist, herhangi bir türde hava aracının (helikopter, uçak…) iniş ve kalkış yapabilmesi için tasarlanmış dikdörtgen şeklindeki alanlardır.

Aletsiz Pist Nedir?

Görerek yaklaşma yöntemini kullanarak gerçekleştirilen uçuş operasyonları için kullanılan pistlerdir.

Görerek uçuş diğer bir söylemle VFR (Visual Flight Rules) uçuş, pilotun uçak durum kontrolünü ve seyrüseferini uçak dışarısındaki görsel referanslara göre gerçekleştirmesidir. Görerek uçuş yapılması için mümkün olan hava koşularına VMC (Visual Meteorological Conditions) denir. Aletli Pist Nedir?

Uçağın aletli yaklaşma yöntemlerini kullanarak iniş veya kalkış yapabilmesi için öngörülen pist türlerinden birisidir.

1) Hassas Olmayan Yaklaşma Pisti:

Direkt bir yaklaşma için yeterli görülen ve en azından yön bilgisi sağlayabilen görsel yardımcıların aynı zamanda da bir görsel olmayan yardımcının hizmet verdiği aletli pistlerdir.

2) Hassas Yaklaşma Pisti:

Kategori 1:

Karar yüksekliğinin en az 60 metre olduğu aynı zamanda görüş mesafesinin ise en az 800 metre veya pist görüş mesafesinin en az 550 metre olduğu operasyonlar için öngörülen, ILS ve/ veya MLS ve görsel yardımcıların bulunduğu ve hizmet verdiği aletli pistlerdir.

Kategori 2:

Karar verme yüksekliğinin 60 metreden az olduğu fakat 30 metreden az olmadığı aynı zamanda pist görüş mesafesinin de en az 350 metre olan operasyonlar için öngörülen, ILS ve/veya MLS ve görsel yardımcı sistemlerin hizmet verdiği aletli pistlerdir. Kategori 3:

Pist yüzeyi ve pist yüzeyi boyunca ILS ve/ veya MLS hizmetlerinin verildiği ve:

A — Karar verme yüksekliğinin 30 metreden az olduğu veya hiçbir karar yüksekliğinin bulunmadığı aynı zamanda pist görüş mesafesinin en az 200 metre olduğu operasyonlar için öngörülen pistlerdir.

B — Karar verme yüksekliğinin en az 15 metre olduğu veya karar yüksekliğinin bulunmadığı, pist görüş mesafesinin ise 200 metreden az olduğu ancak 50 metreden az olmayan operasyonlar için öngörülen pistlerdir.

C — Karar yüksekliği ve pist görüş mesafesi sınırlanması bulunmayan operasyonlar için öngörülen aletli pistlerdir.

Esranur Tüz Temmuz 28, 2021

Bilgi Deposu

Pist Tadilat ve Bakımı Ne Sıklıkla ve Nasıl Yapılır?

Ülkelerdeki havalimanlarının trafiği, havayolu ulaşımının eskiye göre daha sık tercih edilmesinden dolayı her geçen gün artmaktadır. Bu trafik ile başa çıkabilmek, günümüz standartlarına uyum sağlayabilmek ve pistlerin güvenliğini arttırmak için havalimanı pistlerinde bazı tadilatlar yapılır.

Pist Tadilatı Ne Sıklıkla Yapılır?

Tadilatın sıklığını etkileyen çeşitli faktörler vardır, bunlar;

Pistin yaşı,
Pistin sertliği,
Piste birim zamanda inen uçak sayısı,
Uçak tipi,
Havalimanının bulunduğu bölgedeki iklim koşulları, pistte yapılacak olan tadilatların sıklığını etkiler.

Pist Tadilatı Nasıl Yapılır?

Pist yüzeylerinin bütünlüğü, düzenli denetimlerle kontrol edilir. Kaplama bakımı, aşınma yüzeyinin periyodik olarak yenilenmesi anlamına gelir. Bir pistin aşınma süresi, yüzeyin sertliğine göre değişkenlik gösterir. En çok kullanılan sert yüzey türleri beton ve asfalttır. Yağışlı havalarda pistte biriken suyun dağılmasına yardımcı olmak için gözenekli bir üst tabaka kullanır. Yüzey kaplamasının yeniden mühürlenmesi, çatlakların doldurulması ve teker değme bölgesinden kauçuk birikintilerinin giderilmesi gibi küçük onarımlar kısa zamanda halledilebilir, ancak büyük işler birkaç haftalık sürekli bir süre boyunca pistin tamamen veya kısmen kapatılmasını ya da pistin dikkatli bir şekilde yönetilmesini gerektirir. Bazen de pist yenileme ekibi, pistte yapacağı tadilat işlerini gece gerçekleştirip birkaç aşamada tamamlar. Pilotlar, pistlerdeki tadilatlardan dolayı gerçekleşebilecek kazalara karışmamak için NOTAM bildirilerine dikkat etmelilerdir. Pist tadilatı gerçekleştirilirken sadece pist kaplaması yenilenmez. Bunun yanında pist aydınlatmalarının ve elektrik kablolarının revizyonu da yapılır. Bu revizyonun amacı, pistteki aydınlatma ve kabloların kullanım ömrünü arttırmaktır. Ayrıca havalimanında büyüyen çeşitli bitkiler ve otların biçilmesi de pist bakımı kapsamına girer. Havalimanının bulunduğu bölgeye göre çimler yılda 2-8 kez biçilir. Çimlerin biçilmesinin iki temel sebebi vardır;

Kuşlar, tüm havalimanlarında büyük bir tehlikedir ve onları havalimanlarından uzak tutmak zorlu bir iştir. Havalimanlarında kuşların yuva yapmasını ve hava sahasında yiyecek aramasını önlemek için,
Özellikle yaz aylarında kurumuş otları turbofan motorlar hava alıklarından içeri çekebilir. Bu durum uçaklar için daha fazla bakım masrafı oluşturacağından dolayı çimler ve bitkiler periyodik aralıklarla biçilir.

Ahmet Efe Tan Mart 22, 2021

Bilgi Deposu

Pistten Çıkan Uçaklar Zarar Görür Mü?

Pistten çıkan uçak elbet ki zarar görür. Çünkü pist, hava araçlarının sağlıklı bir şekilde iniş, kalkış ve farklı operasyonel manevralarının yapılabilmesi amacıyla tasarlanmış çevresindeki zeminden izole edilmiş özel bir sahadır. Eğer uçak, herhangi bir sebepten dolayı kendisine tahsis edilmiş bu özel alanın dışına çıkarsa başta iniş takımı olmak üzere pist dışına çıkışın şiddetine bağlı olarak uçağın farklı birçok yapısal parçasında ciddi zararlar meydana gelebilir. Sonuç olarak, bu tür elim olayların yaşanmaması için gerekli tedbirlerin alınması ve azami emniyetin sağlanması gerekmektedir. Açıklanan usullerin uygulanması ve takibi konusunda başta DHMİ ve SHGM gibi kurumlar olmak üzere tüm meydan otoritelerinin sorumluluklarını yerine getirmeleri önem taşımaktadır.

Ülkemizde Gerçekleşen Pistten Çıkma Kazaları Var Mı?

Bu kısımda ise özellikle son 2 sene içerisinde 1’i kaza diğer 2’si kırım olmak üzere toplamda 3 olay geçiren Pegasus Havayolları ele alınabilir. Gerçekleşen olayların 1 kaza ve 1 kırımı Sabiha Gökçen Havalimanı’nda, 1 kırımı ise Trabzon Havalimanı’nda yaşandı. Olayların geçtiği yerler farklı olsa da sebepleri aynı: Pistten çıkma. Pistten çıkmaların sebeplerine bakıldığı zaman ise çoğunlukla pist zemini şartlarının veya hava durumunun kötü olması sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak böylesi yıkıcı olayların yaşanmaması için önlemlerin uygulanmasının gerekliliği anlaşılır.

Havada Alınan Önlemler Nelerdir?

Havada alınan önlemlerin uygulanmasından önce pilotlar olmak üzere tüm uçuş ekibi sorumludur. Uçuşun güvenli bir şekilde gerçekleşmesi ve olası kaza-kırımların engellenmesi için alınması gereken birtakım aksiyonlar bulunur. Bu aksiyonların birkaçından bahsetmek gerekirse; ATC biriminin pilotların meydandaki meteorolojik durumdan haberdar olabilmesi için VOLMET yayınını ve METAR’ı kokpit ekibiyle paylaşması, pilotun uçuş emniyetini sağlanması amacıyla ATC biriminden aletli iniş (ILS) talep etmesi, pilotun ATC birimine inişin aşamalarını rapor etmesi, pilotun iniş takımının açıldığını kontrol edebilmek amacıyla alçak uçuş gerçekleştirmesi gibi daha birçok önlem uçak inişe başlamadan alınır. Prosedürler eksiksizce uygulandığında uçağın piste inişi gerçekleşir.

Yerde Alınan Önlemler Nelerdir?

Yerde alınan önlemlerin uygulanmasından meydan otoritesi ve görev yapan personeller sorumludur. Havada alınan önlemler kadar uçağın piste inişinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi amacıyla yerde alınan önlemler de tamı tamına uygulanmalıdır. Yerde alınan önlemlerden birkaçını belirtmek gerekirse; pistin üzerinde su birikmelerini önlemek amacıyla pistin eğimli olması, kalkıştan vazgeçen uçaklar için pist sonunda durma sahalarının olması, pistte gerektiğinde kaydırılmış eşik oluşturulması, rutin aralıklarla ilgili personel tarafından pistin sürtünme ve rüzgâr ölçümlerinin yapılması, inişi tehlikeye atmamak adına pistteki lastik izlerinin ve su birikintilerinin temizlenmesi gibi alınan önlemlere örnekler verilebilir. Belirtilen örneklerle uçağın pistten çıkma ve can, mal kaybı olasılığının minimalize edilmesi amaçlanmaktadır.

Mustafa Halit Akbal Eylül 13, 2020

Bilgi Deposu

Her Uçak İstediği Piste İnebilir Mi?

Havacılık sektörünün artık oldukça yaygınlaşması sonucunda çoğumuz uçak ve pistin ne olduğunu biliyoruz. Fakat nasıl kara araçları kendi aralarında gruplara ayrılıyorsa örneğin otomobil ve tır gibi uçaklar ve pistlerde kendi aralarında gruplara ayrılmaktadır. O yüzden kısa olacak şekilde uçak ve pist türlerine göz atalım.

Uçak

Uçak ya da tayyare; hava akımını sayesinde yükselerek havada seyahat imkânı veren hava taşıtıdır. Bu devasa hava taşıtları tiplerine göre değişiklik göstermektedir. Bunlar en çok bilinenleri yolcu uçağı, kargo uçağı ve savaş uçağıdır. Ama kullanım amaçları ve motorlarına göre ayrılarak birçok türü mevcuttur.

Pist

Hava araçlarının iniş ve kalkış yapabilmesi için hazırlanmış dikdörtgen şeklindeki alana pist denir. Dünya üzerinde küçük veya büyük olmak üzere birçok pist bulunmaktadır. Pistler kullanım alanlarına göre askeri veya sivil pist olarak adlandırılmaktadır. Pistlerin yapımında olmazsa olmaz özellikler istikamet yönleri ve rüzgâr durumlarıdır. Pistler ayrıca uzunluklarına göre de ayrılırlar.

Uçaklar İstediği Piste İniş Yapabilirler Mi?

Uçaklar ve pistler hakkında temel bilgiyi öğrendikten sonra sorumuza geçebiliriz. Uçakların yapısı ve uzunluğu kullanım amaçlarına göre çok değişiklik gösterdiği için ve dünya üzerinde standart bir pist ölçüsü bulunmadığı için cevabımız hayır olacaktır. Çünkü uçak pistlerinin uzunlukları iniş ve kalkış yapacak olan uçakların büyükleri ile doğru orantılı olarak yapılmaktadır. Örnek verecek olursak 3-5 kişilik bir yolcu uçağının iniş kalkış yapabilmesi için400-500 metrelik bir pist yeterli olacaktır ama dünyanın en büyük yolcu uçağı olan Airbus A380 modelli uçağın iniş ve kalkış yapabilmesi için uygun olan pist uzunluğu minimum 3353 metre olması gerekmektedir. Bu ve benzeri birçok sebepten dolayı her uçak tek bir istisna dışında istediği bir piste iniş yapamaz. Bu istisnaise acil durumlardır. Acil durumlarda uçaklar pilotun kararı ile istedikleri yere iniş yapabilirler. Fakat zaten uçuş öncesi hazırlanan planlarda rotadaki acil durumda iniş yapabileceği yerler bulunmaktadır ve iniş yapacakları zaman telsiz teması ile yer istasyonuyla iletişim kurmak zorundalar. Çünkü inecekleri pistin iniş ve kalkışa müsaitlik durumu, yangın, arama kurtarma biriminin bulunup bulunmadığı gibi hususların olması önemlidir yoksa bu iniş bir intihar olur.

Burak Çağlar Eylül 8, 2020

Bilgi Deposu

Etiket: uçak pisti