Sıla Sultan Kızılay, Author at Herkes İçin Havacılık Derneği

Dünyada Kaç Tane Uçak Vardır?

Dünya’da ki uçak grafikleri her geçen gün artmaktadır. Hem savaş uçakları hem de ticari uçaklar gün geçtikçe sayılarını katlarlar. Günümüz gelişen teknolojisi ve çağın hızına bakılırsa havacılık sektörü ve böylece uçak sayısındaki artık uzun süre de durmayacak gibi. Ticari uçaklar genel olarak 4 kategoriye ayrılır; Dar gövdeli uçaklar, geniş gövdeli uçaklar, pervaneli uçaklar ve bölgesel jetler. Özellikle bölgesel jetlere olan talep iyice artmış bulunmakta çünkü coğrafi sebepler, havalimanlarının artışı, hızlı dağıtım gibi istekleri sağlayabilen bir kategoride bulunmaktadır. Kısa pistlere inişi kalkış yapabilir, jet motorlarından dolayı hızlı ve maliyet olarak düşük bir kategoridir. Ticari uçaklar her geçen gün daha fazla dikkat çekiyor. Bu yüzden havayolu firmaları filolarını her sene güçlendiriyor. 2010 yılında ticari uçakların sayısı 27.000 bin civarındaydı. Şu an sayının bunun üstüne çıktığını söyleyebiliriz. Yerde yatan ve hiçbir şekilde çalıştırılmayan uçak sayısı da 3000 üzerindedir. Aynı zamanda ülkelerin kendilerine ait savaş uçakları da bulunmaktadır. Sayılar farklılık gösterse de neredeyse her ülkenin kendine ait savaş uçakları bulunmaktadır. Sonuç olarak dünya üzerinde binlerce uçak bulunmakta. Yerde yatan, ticari uçaklar ve savaş uçakları hepsi gün geçtikçe artmakta ve uçan arabalar bulunana kadar da artmaya devam edecektir.

Sıla Sultan Kızılay Mayıs 29, 2020

Bilgi Deposu

Uçaklarda Neden Her Uçuşta Depo Tam Doldurulmaz?

Pilotlar birçok dış etkenden dolayı yakıt deposunun ağırlığına dikkat ederler. Hem maliyet açısından hem çevre açısından hem de uçağın ağırlığı açısından depodaki yakıt önemli bir faktördür. Bu faktörlerin oluşturabileceği sorunları engellemek için dispeçerler titizlikle çalışır. Öncelikle dispeçerler uçağın gidiş dönüş için ne kadar yakıt kullanacağını hava durumuna, oluşabilecek hava trafiğine, rota değişikliğine göre hesaplarlar. Daha sonra pilotun onayından geçer ve hesaplanan yakıt depoya aktarılır. Bu durumda zaten yakıt birden fazla kontrolden geçtiği için depo çoğu zaman tam doldurulmaz

Yakıtın Fazla Olması Uçakta Bir Sorun Teşkil Eder mi?

Depoya aktarılan yakıt olması gerekenden fazlaysa bu ağırlık yapar. Hem kalkışta hem de inişte sorun yaratabilir. Daha fazla yakıt daha fazla ağırlık demektir ve kalkışta daha fazla güç kullanımına yol açarken, inişte de daha sert bir iniş yapılmasına sebep olur. Acil durumlar söz konusu olduğunda ve acil iniş yapılacağı zaman depoda kalan fazla yakıt genellikle havada bırakılarak ağırlık iyice azaltılmaya çalışır. Herhangi bir tehlike oluşmasın diye tüm sorunların önüne geçilmeye çalışılır. Ayrıca depo, rotanın gerektirdiğinden daha fazla yakıtla doldurulursa bu çevresel olarak da zarara sebep olur. Depoda ne kadar çok yakıt olursa, havaya bırakılan karbon miktarı da o kadar çok olur böylece sera gazı salınımı da fazlalaşır. Bu da çevreye verilen zararı kat ve kat arttırır. Yakıtla ilgili bu iki gerçeğin dışında bir de maliyet sorunu vardır. Uçak yakıtları çok pahalıdır ve uçaklar yapıları gereği tonlarca yakıt harcarlar. Bu yadsınamaz gerçek karşısında havayolu firmaları belirli prosedürler uygularlar. Maliyeti olabildiğince düşürmek ve fazla masraftan kaçınmak için gereksiz yere fazla yakıt kullanımının önüne geçmek isterler. Ayrıca yakıt yükleme de fazla yüklenen her 1 ton saatte 40 kg’dan fazla yakıt harcamaya sebep olur. Bu durumun da uzun uçuşlar ve sık uçuşlar için maliyeti bir hayli fazla olabilir.

Yolcu Uçaklarının Havada Yakıtı Bittiğinde Yakıt İkmali Yapabilirler mi?

Birçok videoda savaş uçaklarına yakıt ikmali yapıldığını bir şekilde görmüşüzdür ancak yolcu uçaklarına yapıldığını hiç görmedik çünkü yolcu uçakları için daha farklı yollar izleniyor. Eğer çok uzun uçuşlar yapılacaksa ve depo yetersiz gelecekse genelde havayolu firmaları aktarmalı uçuşları tercih ediyor. Böylece havada yakıt ikmalinin maliyetinden kurtulmuş oluyorlar aynı zamanda yolcu taşıma kapasitelerini arttırıp kar yükseltebiliyorlar. Uzun uçuşlar için tercih edilen diğer bir yol ise uzun menzilleri olan heavy, jumbo jet kategorilerindeki uçakların kullanımı oluyor.

Sıla Sultan Kızılay Mayıs 22, 2020

Bilgi Deposu

Pilotların İlk Uçuşlarından Sonra Maruz Kaldığı İlginç Su Olayı Nedir?

Aslında gurur verici ve yüzünüzde kocaman bir gülümsemeyle karşıladığınız bir gelenektir. Eminim ki her pilot adayının kucak açarak karşıladığı bir durumdur. Şöyle ki pilotluk için eğitim alan öğrenciler uzun, yorucu ve zorlu eğitimlerinden sonra eğitmenlerinin hazır olduklarına karar vermesiyle tek başlarına uçuş yaparlar yani ilk solo uçuşlarını tamamlarlar. Bu durumu öğrenen pilotlar bir sonraki uçuş saatlerinde eğitim aldıkları uçaklarıyla tek başlarına kalırlar. Heyecan dolu ve adrenalin salgılanan birkaç dakikadan sonra kalkış yaparlar ve kısa bir uçuştan sonra tekrardan yere tekerlek koyarlar.

Kalkış anında kule ve havadaki tüm pilotlar bir incelik gösterirler ve yeni pilota şans dilerler. İlk uçuşu yapmanın gururu ve bundan sonra olabilecek güzel şeylerin hayaliyle uçaklarından indiklerinde taze pilotumuzu küçük bir kalabalık, genelde bir itfaiye aracı ya da çevrenin izin verdiği tüm su kaynakları ve eğitmeni bekler. İtfaiye aracı pilotun heyecandan kızarmış yüzü ve stresli vücudu sakinleşsin diye ıslatır daha sonra da eğitmeni ıslak pilota şınav çektirtir. Bu küçük ama unutulmayacak bir anı olarak hafızanıza kazınır ve ömrünüzün sonuna kadar birçok kere bu anınızı anlatırken bulacaksınız kendinizi. Tebrikler bu aşamalardan geçtiğiniz için artık tek başınıza eğitim uçağını kullanmaya hazırsınız demektir.

Sıla Sultan Kızılay Mayıs 15, 2020

Bilgi Deposu

Uçakların Lastikleri Ne Kadar Sağlamdır?

Uçakların en basit parçaları olarak gözüken lastikler bile aslında tek başına bir fizik harikasıdır. Normal araba lastikleriyle aralarında birçok fark bulunmaktadır. Lastiklerin sayısı uçaktan uçağa değişirken yapısal özellikleri tüm lastiklerin aynıdır. Tonlarca yük taşıyabilen tekerlekler iniş kalkışta büyük önem taşırlar. Sağlamlıkları birden çok kez test edilir. Bu yüzden lastiklerin sık sayılabilecek derece de değiştirilirler veya kaplamaları çıkartılır. Bir uçağın lastiklerinde 6 kat kaplama bulunmaktadır ve yaklaşık 200 iniş kalkıştan sonra tekerleğin kaplamalarından biri değiştirilir. Bu kaplamaların hepsi çıkarıldıktan sonra tekerlek kullanılamaz hale gelir ve çıkarılıp yerine başka bir lastik takılır. Lastikler 38 tona kadar ağırlık taşıyabilirler. Bu ağırlıkların altında ezilmeden direnç gösterebilmeleri içindeki maddeden frenleme sistemlerine kadar tüm tekerleğin en mükemmel şekilde dizayn edilmesi ve kontrol edilmesiyle gerçekleşir.

Uçakların Lastikleri Neden Patlamaz ya da Yarılmaz?

Araba lastiklerinin içine basılan havanın aksine uçak tekerleklerinin içine nitrojen basılır. Bunun sebebi değişen sıcaklıklara, basınca daha dirençli olmasıdır. Aynı zamanda lastiklerde termik tapeler bulunmaktadır ve bu tapeler 300 dereceye kadar dayanıklıdır. Bu tapeler lastiklerde oluşacak sıcaklık artışına göre ayarlanmıştır. Yüksek sıcaklıklarda tapeler açılır ve lastik içi basınç düşürülür. Böylece lastikler korunmuş olur. Birçok olabilecek sorundan korunmuş bu lastiklerin patlaması, yarılması imkânsızdır. Ayrıca uçağın boyutuna göre fazlalaşıp azalabilen teker sayısıyla da bir lastiğin üstünde ki yükü azaltıp daha güçlü olması sağlanır. Kendi yapısı gereği de lastikler oldukça dirençli ve güçlü yapılardır. Bu sayede lastikler tonlarca yükü sırtlayabilirler.

Sıla Sultan Kızılay Mayıs 8, 2020

Bilgi Deposu

Çok Soğuk Ülkelerde Uçaklar Nasıl Tamir Edilir?

Bu konuya değinmeden önce normal hava koşullarında hat bakım faaliyetleri nasıl olur, neler içerir onun hakkında biraz konuşalım. Günümüzde havayolu taşımacılığı hızla gelişmekte ve artmaktadır. İnsanların bu yolu tercih etmesinde ki en büyük etken hız ve zamandan kazançtır. Bu durumdayken insanların can güvenliğinin sağlanması, uçakların kaza oranını azaltılması ve uçaklarda arıza olmasını engellemek hat bakımda çalışan insanların elindedir. Hat bakım uçakların düzgün ve güvenli bir şekilde uçuş yapmasını sağlayan teknik bir bölümdür. Hat bakımın amacı uçakların belirli periyotlarla bakımının, kontrolünün, denetlenmesinin yapılması gerekli durumlarda tamir, parça değişimi gibi işlemlerinin yapılmasıdır. Yani uçağın her zaman uçuşa elverişli olmasını sağlamaktır. Hat bakımda çalışan personellerin yaptıkları bakımlar uçak tipine göre farklılıklar gösterir. Bu yüzden A, B, C, D olmak üzere dört kategoriye ayrılır. Ayrıca ihtiyaç halinde özel bakım da yapılabilir. Hat bakım personelleri uçaklara bakım yapabilmek için sertifika almalılardır. Bu sertifikalar uçak tiplerine, modellerine göre değişiklik gösterir. Tüm ülkelerde de olduğu gibi soğuk ülkelerde de hat bakım çalışanları apronlarda görev yapmaktadır. Soğuktan korunmak için ise daha kalın iş kıyafetleri, soğuktan koruyucu kulaklıklar, daha kısa mesai saatleri gibi önlemler almaktadırlar.

Uçakların Soğuk Havaya Karşı Dirençleri Nasıl Test Edilir?

Uçaklar yapım aşamasından havayoluna gelene kadar birçok testten ve sistemden geçerler. Özellikle yeni çıkarılacak seriler birçok ülkede teste sokulabilir. Bu testlerin bazıları ağırlık testleri, kuş sürüleri testleri ve yağış testleridir. Ancak soğuk için farklı sistemler uygulayan firmalar bulunmaktadır. Bazı firmalar Güney Kutbu’na giderek motorları ve bazı uçak parçalarını orada bir süre tutarlar ve sonra çalıştırıp test ederler. Bazı firmaların ise soğuk havalar için test yapabilecekleri alanlar mevcuttur ve orada motoru, gövdeyi test ederler.

Sıla Sultan Kızılay Mayıs 1, 2020

Bilgi Deposu

Uçaklarda Verilen Yiyecekler Hazır Yemekler Midir?

Havayolu firmaları uçuşlarında yiyecek ve içecek servisi yaparlar ve yemeklerine farklı bir özen gösterirler. Hem prestij açısından hem de yolcuların memnuniyeti açısından söz konusu yemek olduğunda öncü şirketler başta olmak üzere tüm havayolu firmaları titizlikle çalışırlar. Uçuşunuzun süresi, uçuş için tercih ettiğiniz sınıf size getirilen yemekleri farklılaştırır. Kısa uçuşlarda genellikle firmalar atıştırmalık ve içecek ikramında bulunur, uzun uçuşlardaysa önünüze bir menü gelir. Bu menülerin hazırlanışı gerçekten titizlikle olmaktadır. Firmalar Catering şirketleriyle anlaşıp özel aşçılar tutarlar. Taze bir şekilde hazırlanan yemekler uçaklar yere indiğinde uçağa getirilir ve muhafaza edilir. Uçuşlara eklenecek yemekler uçuşun saatine ve yolculuğun uzunluğuna göre belirlenir. Genel olarak firmalar yemeklerden ücret almazlar ancak kabin için bazı firmalar ücretlendirme yapabilirler.

Havayolu Şirketleri Kişiye Özel Yemek Sunar mı?

İnsanlar biletlerini aldıktan sonra özel bir yemek istiyorlarsa bunu uçuştan en az 24 saat önce belirtmeleri gerekir. Böylece şirketler kişilerin özel isteklerine göre menü çıkartıp sunum yaparlar. Eğer sizin herhangi bir yiyeceğe alerjiniz varsa bunu bildirmelisiniz. Yoksa önünüze gelecek yemeğin içinden bu yiyecek çıktığında ve bir rahatsızlık yaşandığında firma bu durumdan sorumlu olamaz. Bazı Müslüman havayolları helal menüler çıkartır. Fakat yabancı yolcularına da alkol servisi yaparlar. Genel olarak tüm firmalar çok çeşitli uluslara uçuş yaptıkları için uçaklarda aşçıların hazırladıkları yemekler birçok çeşitten oluşur. Helal yemek, diyet yemek, Koşer yemek, kırmızı etli yemek, beyaz etli yemek, diyabetik yemek… Gibi çeşitli sınıflandırmalar bulunmaktadır.

Sıla Sultan Kızılay Nisan 24, 2020

Bilgi Deposu

Bir Uçak Kaç Yıl Uçabilir?

Uçaklar da bizler gibi doğar, yaşar ve ölür yani üretilir, kullanılır ve ömrü tükenir. Her uçağın belli bir ömrü vardır. Bu ömür uçaktan uçağa, modelden modele farklılıklar gösterir. Uçağın kullanım şekline göre bile farklılık gösterir. Çoğu uçağın ömrü döngüsüne göre hesaplanır. (Uçağın kalkış-inişine döngü denir.) Uçakların ömrü 20.000 döngünün üstünde ya da 20 yıldır. Ama genelde uçakların belirlenen döngülerinin üstüne çıkılır. En güzel örneği 2018 yılında “Göklerin Kraliçe’si” olan Boeing 747 serisinin uçağı planlanan ömrünü tüketip üstüne ekledi ve 48 yılın sonunda emekli oldu. Boeing 747 gibi birçok uçak sayılabilir. A330, B777, A321 serili uçaklar 99’lı yıllarda uçuşa başlamıştır ve 20 yıldan daha uzun süre uçuş yapmışlardır. Ömründen önce, sonra veya tam zamanında emekli olan birçok uçak bulunmaktadır. Uçaklar parçaları zarar gördüğünde ya da eskidiğinde hangara girer kendini yeniler ve uçuşuna devam eder. Büyük metal yorgunluğu olan uçaklar ya da düzeltilemeyecek durumda olan uçaklarsa emekliye ayrılır. Emekliye ayrılmayan ama eski uçaklar havayollarının kararıyla genelde kargo uçağına çevrilirler. Hem maliyet düşürürler hem de yeni bir uçak almaktan kaçınmış olurlar. Havayolları, özellikle orta halli havayolları eski uçakları kullanmaya devam ederler. Bu pek sorun teşkil etmez çünkü parça yenileme işlemleriyle ömürlerini uzatırlar.

Ömrünü Doldurmuş Uçaklara Ne Olur?

Uçaklar, döngülerini tamamladıktan sonra son havalimanlarına iniş yaparlar yani uçak mezarlıklarına götürülürler. Orada sağlam parçaları havayolları tarafından alınır, geri kalanlar da geri dönüşüm için beklerler. Tabii ki bazıları müzeye gider bazıları da insanlar tarafından alınır ve farklı tasarımda mekanlar yapılmak için kullanılır. Bu şekilde sonsuza kadar kullanılabilirler belki de kim bilir. Ancak bir gerçek var ki hiçbir uçak sonsuza kadar göklerde kalamaz…

Sıla Sultan Kızılay Nisan 17, 2020

Bilgi Deposu

Yazar: Sıla Sultan Kızılay