Taşıma senedi olarak da bilinen konşimento bir malın taşınmasındaki ticari işlemlerle ilgili kıymetli bir evrak türüdür. Konşimentonun üzerinde yükleyicinin adı, alıcının adı, taşıyıcı firma bilgileri, yükleme, boşaltma ve taşıma koşulları gibi taşımaya konu olan bilgiler bulunmaktadır. Konşimentosu olmayan mal ithalatçı firma tarafından varış gümrüğünden çekilemez. Konşimento malın taşınma şekline göre farklı isimler almaktadır. Karayolu ile taşınacaklar için Karayolu Konşimentosu, deniz yoluyla taşınacaklar için Denizyolu Konşimentosu, demiryolu ile taşınacaklar için Demiryolu Konşimentosu ve havayolu ile taşınacak olanlar için Havayolu Konşimentosu düzenlenmektedir. Her konşimento için farklı nüsha sayısı ve özellik bulunmaktadır. 
Havayolu Konşimentosu (Air Waybill/AWB) Nedir?
Havayolu konşimentosu hava taşıması ile gönderilecek kargonun taşınmasında kullanılması gereken bir taşıma belgesidir. Aynı zamanda bir fatura ve sigorta poliçesidir. Konşimento taşıyıcı firma tarafından düzenlenir ve makbuz özelliği taşır. Bu özelliği nedeniyle konşimento kıymetli evrak sayılamaz ve ciro edilemez. Yalnızca orijinal 3. Nüsha kullanımına göre kıymetli evrak olarak işlem görebilmektedir. Malların varış havaalanında teslim edilmesi için belgede ismi yazılı alıcı veya yetki verilen gümrükçü ya da alıcı banka bulunması gerekmektedir. Konşimento belgesi banka adına düzenlenmiş ise bankanın havayolu şirketine vereceği yazılı bir talimatla mallar alıcıya teslim edilir. Havayolu konşimentosu alıcıya, yükleticiye ve havayolu şirketine ait olmak üzere 3 orijinal ve 9 kopya nüsha ile toplam 12 nüsha olarak düzenlenmektedir.
- Nüsha (Yeşil): Düzenlenen nüsha havayolu şirketinde kalmaktadır. İhracatçı/ihracatçı forwarder tarafından kaşe ve imzası yapılır.
- Nüsha (Kırmızı): Taşınan mal ile alıcıya teslim edilir. Taşıyıcı ve ihracatçı/ihracatçı forwarder tarafından kaşe ve imzası yapılır.
- Nüsha (Mavi): Malın uçağa yüklenmesi ile nüsha ihracatçıya teslim edilmektedir. Havayolu şirketi tarafından kaşe ve imzası yapılmaktadır.
İhracatçı, malı henüz ithalatçının eline ulaşmadan 3. Nüshayı isteyerek alıcı bilgilerini değiştirebilmektedir. Bu işlem ithalatçılar için bir risk oluşturmaktadır. İthalatçı bunu önlemek için ihracatçılardan 3. Nüshanın kendilerine gönderilmesini isterler.
Havayolu Konşimentosunu Kim Düzenler?
Havayolu konşimentosu IATA üyesi havayolları veya Freight forwarder’lar tarafından hazırlanıp basılmış bir matbu formdur. Teorik olarak ihracatçı doldurmakta iken uygulamada taşıyıcı firma ya da forwarder düzenler.
Havayolu Konşimentosu Üzerinde Bulunması Gerekenler
- Havayolu konşimentosunun ve taşıyıcı işletme kod numaraları
- Konşimento belgesinin düzenlendiği tarih ve yer
- İhracatçı ve gönderen bilgileri
- İthalatçı ve banka bilgileri
- Kargonun türü, niteliği, miktarı, ağırlığı ve ölçüleri
- Kargonun kalkış ve varış bilgileri
- Kargo taşıma ücreti ve ödenme koşulları
- Taşınacak mal tehlikeli sınıfta yer alıyorsa ilgili deklarasyonlar
- Kargo ile ilgili diğer ek bilgi ve belgeler
Bu bilgiler Ana Havayolu Konşimentosu (Master Air Waybill-MAW) için gereklidir. Ana Havayolu Konşimentosu yanında düzenlenen bir Ara Havayolu Konşimentosu (House Air Waybill-HAW) bulunmaktadır. Bu konşimento malın freight forwarder’a teslim edildiğini belirten bir tutanak işlevi görmektedir. Ancak taşıma belgesi olarak işlem görmediği için taşıyıcının belgede bahsedilen mal ile ilgili sorumluluğu yoktur.
