Uçuşlar, görerek ya da aletli uçuş kurallarına göre gerçekleştirilmektedir. Görerek uçuş nedir? Görerek uçuşlarda gerekli olan meteorolojik şartlar nelerdir? Nasıl referans alınmaktadır?
VFR Uçuş Nedir?
VFR (Visual Flight Rules-Görerek Uçuş Kuralları), bir pilotun açık hava koşullarında seyrüsefer yapabilmek için belirli yöntemler geliştirilmiş, bunların dışarıyı (yeryüzünü) görmeye dayanan uçuşlardır.
ICAO’ya göre, VFR uçuş gerçekleştirecek bir uçakta bulunması zorunlu olan alet ve göstergeler şöyledir;
Altimetre
Sürat Saati
Manyetik Pusula
Saniyeleri de Gösteren Bir Zaman Saati’dir.
Meteorolojik Şartları Nelerdir?
Görsel uçuşta en önemli faktör meteorolojik görüş (visibility) kavramıdır. Uçuşunu VFR olarak gerçekleştirecek pilotlar, ilgili ATC müsaadesi tarafından aksi bildirilmedikçe VFR için belirlenmiş olan bazı şartlara uymak zorundalardır. Bu şartlara, VFR için gerekli olan Görerek Meteorolojik Şartlar (VMC-Visual Meteorological Conditions) ismi verilmektedir. VMC, uçağa seyrüsefer ve kontrol imkanı sağlayan uçuş görüşü, bulutlardan mesafe ve tavan olarak ifade edilen asgari değerlere uygun ya da bunun üzerinde bulunan meteorolojik şartlardır. Bu şartlar sağlanırsa VFR uçuş yapacak uçakların ATC izninin olması koşulu ile bir meydana iniş ve meydandan kalkış yapmasına müsaade edilmektedir. Şartlar ise şu şekildedir;
- VFR uçuşlar sadece gündüz yapılabilir. Havacılıkta bu terim ise, güneşim doğmasından 30 dakika önce ve batmasından 30 dakika sonra arasında kalan zamanı kapsamaktadır.
- Bulutlardan yatayda 1500 m, dikeyde ise 1000 feet uzaklık,
- 5000 m veya daha fazla görüş olması gerekmektedir.
İlgili hava trafik hizmet bölümünün izni olmadığı sürece bazı zamanlarda VFR uçuş yapılamaz. Bu durumlar;
- Gece saatlerinde, yani güneş batımından 30 dakika sonrası ve gün doğumunun 30 dakika öncesi,
- FL 200’ın üzerinde,
- Süpersonik hızlarda VFR uçuş gerçekleştirilmemektedir.
Nasıl Referans Alınır?
Uçağın ön camından dışarıya doğru bakıldığında ufuk çizgisi görünür. İrtifa değişikliği açısından düşünüldüğünde, ufuk normalde görüntüyü yatay olarak ikiye bölmektedir. Ufuk çizgisinin altında kahverengi ya da yeşil tonlarda yeryüzü, üstünde ise mavi tonlarda gökyüzü gözükür. Eğer bu iki temanın oranı eşit ise, teorik olarak yükselmiyor ve alçalmıyor demektir. Uçuş başı değişikliği açısından ise, ufuk çizgisi tam anlamı ile yatay ve paralelse dönüş yapılmadığı anlamını vermektedir. Bunu anlamanın bir diğer yolu ise nirengi belirlemektir. İyi bir nirenginin iki önemli özelliği bulunmaktadır: Etrafındakilerden ayrılıp gökyüzünden rahatça görülebilmesi ve sabit olmasıdır. Örneğin, İstanbul üzeri bir VFR uçuş gerçekleştiriliyorsa boğaz köprülerinden, Galata Kulesi ya da Kız Kulesi’nden İstanbul’da hangi noktada bulunulduğu anlaşılabilir.
