Yükleme Planı (LIR) Nedir ve Nasıl Yapılır?
Uçağa yolcu dışında yakıt ve kargo gibi birtakım yüklemeler yapılır. Bu yüklemelerde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta uçağın ağırlık merkezine göre yapılmasıdır. Yapılacak en ufak hatalı yüklemede uçağın ağırlık merkezi kayabilir ve bir dengesizlik oluşur. Bu gibi hataların önüne geçebilmek için yükleme planları yapılır.
Yükleme Planı Neye Göre Düzenlenir?
Yükleme operasyonlarında uyulması gereken ilk durum uçağın yapısal yük limitleridir. Uçağın yük limitlerine, uçağın kendisine ait el kitaplarından ulaşılabilir. Bu yük limitleri her uçak modelinde değişiklik göstermektedir. Uçakların ağırlık ve denge el kitaplarında bulunan yük limitlerine uyularak, yüklerin dengeli bir şekilde planlanması gerçekleşir. Bu limitlerin aşılması durumunda, uzun vadede malzeme yorgunluğu ve gerilme gibi yapısal sorunların çıkmasıyla beraber kalıcı hasarların oluşmasına neden olabilir.
Yükleme ve Düzenleme Formu Nedir?
Yükleme ve Düzenleme Formu, hava araçlarının, yükleme ve denge ayarlarının gösterildiği evraktır. Bu evrağın düzenlenmesindeki ilk amaç ilgili pilota veya operatöre uçağın ağırlık merkezini açıklamak ve uçaktaki kargo, yolcu, yakıt, bagaj gibi yüklerin dağılımını bildirmektir. Yükleme (Load) ve Düzenleme (Trim) olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır.
- Yükleme (Load): Uçağın yükleme işlemlerinin gösterildiği kısımdır ve karşı hava meydanına gönderilen yük dağılım mesajını (LDM) içerir. Uçağın denge hesabının yapılabilmesi için gerekli olan tüm sayısal veriler bu kısımda planlanır ve gösterilir.
- Düzenleme (Trim): Bu kısım, uçağın havada dengesinin sağlandığı bölümdür. Burada yapılan sayısal işlemlerle uçağın denge merkezi (Center of Gravity) hesaplanır. Uçağın denge noktası, aerodinamik kord ekseni üzerinde güvenli sayıldığı noktalar arasında olmalıdır.
Uçağa Yükleme Sırası Ne Şekildedir?
Uçağa kargo ve bagaj yüklenmesinde de bir kural ve düzen vardır. Uçak yüklemesinde;
- İlk kargo yüklenir ve en son boşaltılır.
- En son bagaj yüklenir ve ilk boşaltılır.
Uçağa yüklenen bagajın planlı yapılması, bagajların üzerinde bulunan etiket vasıtasıyla gerçekleşir. Bu etiket sayesinde hem bagajlar karışmaz hem kilosu göz önünde bulundurularak dengeli bir şekilde yerleştirilmiş olur.