resmin alt tagı

Uçuşun Rötar Yapmasının Nedenleri Nelerdir?

Rötar Nedir? Uçağın Rötar Yapması Ne Anlama Gelir?

Rötar kelime anlamı olarak gecikme anlamına gelmektedir. Dilimize Fransızca olan “retard” kelimesiyle girmiştir. Uçağın rötar yapması olumsuz hava koşulları veya uçakta herhangi bir teknik aksaklık ile meydana gelen aksaklıklar sebebiyle uçak rötar yapar yani uçağın kalkış saatinin gecikmesi veya iniş saatinin aşılması durumunda rötar kelimesi kullanılır. Aynı zamanda hiçbir pilot veya havayolu firması rötar yapmayı istemez çünkü hem finansal zararlara uğranabilir hem de yolcuların gözündeki havayolu algısını bozar, ayrıca bir sonraki uçuşları da etkiler ve ciddi bir operasyonel zorluk ile karşı karşıya kalınabilir.

Peki, Uçakların Rötar Yapmasının Nedenleri Nelerdir?

Uçakta çıkan teknik arızalar, kalkış yapılacak veya varış havalimanında oluşan hava veya yer trafiğinde oluşan problemler, olumsuz hava şartları, havalimanında ortaya çıkan beklenmedik olaylar, havalimanında yer operasyonundaki yolcu ve yer hizmetlerinde ortaya çıkan aksamalar, diğer uçaklarının yarattığı sorunlar, transit yolcunun gecikmesi,  uçuşla ilgili yapılan ihbarlar,  yolcunun son anda uçaktan inmek istemesi. Bu ve benzeri bütün olumsuz, şüpheli durumlarda yolculuk gerçekleştirilmez gerekli bütün güvenlik tedbirleri alındıktan sonra uçağın uçuşuna izin verilir. Gerekli düzenleme ve güvenlik tedbirlerini alınırken uçuşlarda aksamalar yani rötarlar meydana gelmektedir.

Uçağın Rötarlı Kalkmasına Sebep Olabilecek Olaylar Nelerdir?

Uçakların planlanan iniş ve kalkış saatlerinden geç inişi veya havalanmasına rötar denir.  Birçok faktör rötara sebebiyet verebilir. Bu faktörler arasında hava koşulları başta olmak üzere teknik aksaklıklar gibi birçok sorundan kaynaklanmaktadır.

Yolcu Gecikmeleri

Daha çok bağlantılı uçuşlarda yaşanan aksaklıklar ve bazı yolcuların biniş kartlarını almasına rağmen uçağa geç gitmesinden kaynaklanır. Anons ve telefon ile yolcuya ulaşılmaya çalışılır bu nedenle bugünkü uçuşların %3,5’i rötar yapmaktadır. Sadece rötar nedeni yolcuyu beklemekten de kaynaklanmamaktadır.

Hava Durumu

Uçuş ekibi uçuştan önceki brifing dahilinde uçuş güzergahı, iniş yapılacak havalimanı ve yedek havalimanılar hakkında gerçek ve tahminlere dayalı bilgiler alıyor. Daha sonra havanın durumunu meteorologların ve OCC bölümünün yardımı ile analiz edilir. Hava olaylarına bağlı olarak uçuşun güvenliğini etkileyebilecek durumlarda rötar veya uçuş iptali gerçekleşebilir. Eğer iniş yapılacak olan havalimanında hava koşulları chartlarda belli edilen minimumun altında ise veya iniş yapılacak saatte inişe uygun hava durumu beklenmiyorsa, pilot uçuş saatini değiştirme kararı alabilir. Bu gibi durumlarda rötar minimum 2 saatten başlar.

İstatistiklere göre dünya üzerinde yaşanan rötar ve iptallerin %25’ten fazlası hava muhalefetinden kaynaklıdır.

Teknik Problemler

Uçakların rötar yapmalarının sebeplerinden biri de meydana gelen teknik problemlerdir. Bazen check-in yapılmadan önce uçağın sorunu hakkında yolculara bilgi verilmektedir. Teknik personelin incelemesi sonucunda sorun tespit edilir ve uçağın uçuşa hazır olması için zamana ihtiyaç duyulduğunu yetkiliye bildirir. Fakat bazen işler teorideki gibi yürümeyebilir. İki saatlik bir erteleme yapılmasına rağmen uçağın arızası bu iki saat içinde giderilemeyebilir. Yetkililer bunun üzerine birkaç periyot daha erteleyebilir veya hazırda yedek uçak olması durumunda yolcular yedek uçağa aktarılabilir. Her ne kadar uçaklar düzenli bakımlar ve denetlemelerle kontrol altında tutulsa da bazen teknik sorunlar meydana gelebiliyor.

Uçağın veya Yedek Uçağın Olmaması

Uçuşun gerçekleşeceği uçağın havalimanında olmaması ve yedek uçağın bulunmaması gibi durumlar sonucunda rötar veya tamamen iptal gibi durumlar ortaya çıkmaktadır. Bunun nedeni uçağın kalkış yapması gereken havalimanından kalkmaması veya rötarlı kalkması gibi nedenlerle açıklanabilmektedir.

Havalimanındaki Sorunlar

Çoğu durumda havalimanında meydana gelen sorunlar yüzünden rötar gerçekleşmektedir. Yer hizmetleri personelinin hatası gibi birçok sebepten dolayı sorun çıkabilir. Bazen de havalimanının lokasyonu ve uçuş şeridi koordinasyonundan kaynaklı rötarlar yaşanmaktadır.

Havalimanındaki Teknik Sorunlar

Uçuş şeridinin kardan temizlenmesi veya havalimanından kuşların uzaklaştırılması gibi birçok sorun örnek verilebilir. Bu gibi durumlar gerçekleştiğinde hem havadaki inişe hazırlanan uçak hem de uçuş için hazır olan uçakların beklemesi gerekmektedir. Havalimanı normal faaliyetine döndüğü zaman ise havada trafik oluşmaktadır. Tüm uçaklar kuyruğa geçer. Bazen havadaki bir uçağa sıra gelmesi için fazla vakit geçebilir, uçaktaki yakıt bu sırayı beklemek için yetersiz olabilir. Bu durumlarda pilotlar yedek havalimanlarına inebilirler.

VIP veya CIP Yolcular

Cumhurbaşkanı, başbakan, devlet yetkilileri, generaller ve benzeri özel yolcuların bulunduğu durumda özel güvenlik önlemleri kapsamında havalimanındaki hareket işlemleri engellenebilir. Hatta havalimanı bile kapatılabilir. Bu durum da doğrudan rötara sebebiyet vermektedir.

Rötarlı Uçağın Hava Yoluna Gecikme Maliyeti Ne Kadardır?

Hava yolu işletmeleri ticari amaçlı uçuş yaptıklarından dolayı maliyetleri üzerinde etkili olan faktörlere karşı duyarlıdırlar. Bu faktörlerin en önemlilerinden biri de uçuşta yaşanan gecikmelerdir. Uçuş gecikmeleri hava yolu işletmelerinin maliyetlerini uzun ve kısa dönemde arttırmaktadır. Yapılan değerlemelerde, hava yolu sektörünün en büyük sorunlarından birinin uçuş gecikmeleri olduğu ispatlanmıştır. Çünkü uçuş gecikmeleri şirketlere yüksek maliyete yol açmasının yanı sıra yolcu tatminsizliğini de doğurur.

Uzun dönemde toplam yıllık uçuş gecikme maliyetleri ortalama 12,4 milyar U.S $’dır. Bu da tüm hava yolu işletmelerinin toplam işletme maliyetinin %15’ini oluşturuyor. Kısa dönemde toplam yıllık gecikme maliyeti ise ortalama 2,3 milyar U.S $’dır. Bu da tüm hava yolu işletmeleri için toplam yakıt ve personel giderlerinin %10’unu oluşturmaktadır.

Uçuş Gecikmelerinde Çeşitli Safhalar

  • Yerdeki dönüş hareketleri,
  • Kalkıştan önceki taksi hareketleri,
  • Uçuş hareketleri,
  • İnişten sonraki taksi hareketleridir.

Bu konuyla ilgili ABD’de ve gerekse Avrupa’da yapılmış birçok akademik çalışma bulunuyor. Bunlardan kalkış öncesi yapılan taksi hareketini ele alacak olursak dar gövdeli çeşitli uçak tipleri dakikada 15 ile 25 kg kadar akaryakıt harcadığını söyleyebiliriz. Dünyanın en işlek havalimanlarında 500 ilâ 600 civarında kalkış olduğunu düşünürsek;

  • 500 kalkış*20 kg = 10 ton yakıt harcandığını görürüz.
  • Jet A-1 yakıt fiyatı: 630 USD/mt (Aralık 2019)
  • 630 USD*10 ton= 6300 USD
  • 6300 USD*365 gün= 2,3 milyon USD

Bu ortalama hesaplamaların içine iniş sonrası taksi beklemelerini de eklersek çok daha ciddi maliyetler ortaya çıkmış olduğunu görürüz.

Aktarma Yapacak Bir Yolcunun Uçağı Rötar Yaparsa Ne Olur?

Rötar, Aktarmalı Uçuş Kavramları Ne Anlama Gelir?

“Aktarma Yapacak Bir Yolcunun Uçağı Rötar Yaparsa Ne Olur?” sorusuna cevap vermeden önce konunun daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla “Aktarmalı Uçuş” ve “Rötar” kavramlarını basitçe açıklanması gerekir. Rötar kavramı; “herhangi bir taşıtın gelişinde veya gidişinde yaşanabilecek olası gecikmeler” şeklinde tanımlanıyor. Bu kelimeyi, bahse konu taşıt uçak olduğu için, uçağın gelişinde veya gidişinde yaşanması olası gecikmeler anlamında kullanmamız yanlış olmaz. Bir diğer kavram ise “Aktarmalı Uçuş”. Aktarmalı uçuş; havayolu şirketlerinin bazı destinasyonlara non-stop veya direkt uçuş gibi imkanları sağlayamadığı durumlarda uyguladığı ve aktarmanın yapılacağı ara durakta yolcunun uçuş numarasının, uçağının ve gerekirse de ana varış noktasına ulaşmak için kullanılacak terminalin değişmesi gibi durumların meydana geldiği uçuş türü. Ayrıca, eğer aktarmalı uçuş gerçekleştiriyorsanız, “transfer yolcu” olarak adlandırılırsınız.

Aktarmalı Uçuşta Uçak Rötar Yaparsa Ne Olacak?

Ülkemizde havacılık sektöründeki neredeyse tüm çıkmazlara çözüm üreten SHGM, bu konuyla ilgili de gerekli önlemleri almış bulunmakta. Hızlıca bu önlemlerden bahsetmek istersek; SHGM kararınca, SHGM’ ne bağlı tüm Türk havayolu şirketlerini, Türkiye çıkışlı ve iç hat uçuşlarını kapsamak suretiyle eğer, aktarmalı uçuş sırasında herhangi bir gecikme yaşanırsa gecikmenin süresine bakılmaksızın ilgili havayolu şirketi mağdura en az 2 defa telefon görüşmesi imkânı (isteğe göre e-posta, faks, telgraf) sağlamalıdır. Gecikme süresi 2-3 saat arası sürerse, ilgili havayolu şirketi mağdura sıcak-soğuk içecek ikramında bulunmalıdır. Gecikme süresi 3-5 saat arası sürecekse yine havayolu şirketi tarafından mağdura gecikmenin yaşandığı zaman dilimine göre öğün yemeği veya dengi yemek çeki verilmelidir. Gecikme süresi 5 saatten fazla ise öğün yemeği veya yemek çeki ile birlikte eğer aktarma uçuşunun zamanı geçtiyse 7 gün içerisinde mağdurun tüm masrafları karşılanmalıdır. Gecikme süresinin 8 saatten fazla olduğu durumlardaysa havayolu şirketi tarafından mağdurun konaklama ve havalimanına transfer işlemleri gerçekleştirilmelidir. Ya da mağdur tarafından talep edilirse 7 gün içinde havayolu şirketi tarafından mağdurun uçak bileti masraflarını karşılamalıdırlar. Son olarak da gecikme sonucu uçağa yetişilememişse, uçak bileti, pasaport ve havayolu şirketi iletişim bilgileriyle ilgili mecralara başvurulmalı ve havayolu şirketi tarafından sonraki uçağa binmek üzere yer ayrılmalıdır.

Avrupa Birliği Üyesi Olan Havayollarında Durum Ne?

Avrupa Birliği çıkışlı uçuşlarda ise bu gibi durumlarda esas alınan yönetmelik Avrupa Birliği Yönetmeliği 261/2004’tür. Bu yönetmeliğe göre; mesafesi 1500 kilometreye kadar olan uçuşlarda 250 Euro, 1500-3500 km arası uçuşlarda 400 Euro, 3500 kilometreden fazla uçuşlar için 600 Euro tazminat alınabilir. Ancak bu tazminatların alınabilmesi için hedef havalimanına gecikme süresinin 3 saat veya daha üstü bir süre olması gerekiyor. Ayrıca tazminatlara ek olarak yine ücretsiz iletişim hakkı, öğün yemeği ve konaklama imkanlarının da mağdura verilmesi zorunludur. Bu haklardan son 3 senelik uçuşlar için de faydalanılabilir. Bu kurallar sadece Avrupa Birliği havayolları için geçerlidir. Ancak istisnai durumlarda (elverişsiz hava koşulları, grevler ve hava trafiği kısıtlamaları vb.) hiçbir kuruma herhangi bir şekilde tazminat veya hak talebinde bulunulamaz. Ayrıca havalimanlarında kontuardaki görevlilerin yolculara, talep edildiği durumda yolcu haklarını içeren broşürü vermesi gerekir.

resmin alt tagı

Herkes İçin Havacılık Derneği, 2015 yılında öğrenciler tarafından kurulan ve yönetilen bir dernek olarak İLK ve TEK olma özelliğiyle havacılık tarihine imzasını bırakmıştır.

Bugün itibariyle ise 3150+ üyesi ve 7 temsilciliği ile Havacılığın En Büyük Sivil Toplum Kuruluşu haline gelmiştir.

Mail Formu

     

    İletişim

    Yenişehir Mahallesi Osmanlı Bulvarı No:2 Ayport Sitesi A Blok Ofis No:2
    Pendik/ İstanbul

    info@herkesicinhavacilik.com