resmin alt tagı

Uçuş Kazalarında İnsan Faktörü

Uçuş kazaları, olaya neden olan durumlar bilindiği ölçüde engellenebilir. Sebep olan durumlar ise iyi bir kaza araştırma sonucunda belirlenebilir. Uçuş kazalarına neden olan 5 ana faktör bulunmaktadır. Bunlar:

-İnsan Faktörü

-Makine Faktörü

-Yönetim faktörü

-Ortam faktörü

-Görev faktörü olmak üzere sıralanabilir.

Geçmişten Günümüze Değişen Kaza Faktörleri

Son zamanlarda yapılan güncel istatistiklere göre kaza nedenleri arasında yüzde seksen oranında insan hataları gelmektedir. İnsan faktörünün bu kadar ağırlıklı olmasının genel sebebi ise günümüzdeki gelişmiş teknoloji ve bu sayede teknik sorunların en aza indirilmesidir. Bilindiği üzere havacılık sektörünün ilk yılları emniyet açısından düşük ve kazaya sebep olan mekanik ve üretime dayalı kaza oranlarının yüksek olduğu dönemlerdir. Ancak günümüz şartlarında bu durum tersine dönmüştür. Fakat insan hatası kümesi içerisinde yaşanan kazaların bütün sorumluluğunu kaptan pilota vermek de büyük hatadır. İnsan kaynaklı kaza durumları araştırılırken uçak içi ve uçak dışı, o uçuşta görev alan bütün ekip incelenmelidir.

İnsanın Yapısı ve Kazalarla Bağlantısı

İnsan psikolojik ve fizyolojik olgulardan oluşan bir yapıdadır. Ve insan doğası gereği hata yapma eğilimlerine sahiptir. Kazalara sebep olan birkaç faktör insanın becerisi, refleksleri, yetenekleri, bilgi ve eğitim düzeyi, zeka muhakemesi, heyecanı, duyarlılığı, dikkati, stresi, kişilik yapısı ve sağlığı sayılabilir.

Kaza Oranlarını Azaltma Çalışmaları

Kaza oranlarını en alt düzeye çekmek için incelenmesi gereken sorular şunlardır:

  • Kazanın nasıl olduğu,
  • Hangi faktörlerin kazaya sebep olduğu,
  • Sonuçlara bakılarak neler yapılması gerektiği.

Havacılık sektöründe işe alımlar ve bu alımlardaki aşamalar sağlıklı ve verimli bir uçuş gerçekleşebilmesi için son derece kritiktir. Havalimanlarında çalışanların nitelikleri ve bunlarla birlikte onlara verilen eğitim düzeyi o şirketin ve şirketi kullanacak yolcuların kaderini belirler. Kaza oranlarının azaltılması için verilen eğitimlerin aşağıdaki noktalar üzerinde durulması son derece önemlidir;

  • Acil Durum Eğitimleri
  • Uçak Prosedürleri
  • İletişim ve Ortak Karar Alma
  • Ekip Çalışması

 

SHELL Modeli Nedir?

Shell modeli 1972 yılında Edwards tarafından geliştirilmiş, 1984 yılında Hawkins tarafından “Yapı Taşları” adı verilen model ile açıklanmıştır. Havacılık sektöründe insan faktörlerini, havacılık ve çevre arasında ilişkiyi, sistem kaynaklarını açıklamak için geliştirilmiş kavramsal bir yaklaşımdır. Bu modelin ismi bileşenlerinin baş harflerinden oluşmaktadır: software (yazılım), hardware (donanım), environment (çevre), liveware (insan).

İnsan-İnsan

Çalışan personeller faaliyetlerini sürdürürken diğer personellerle etkileşim içindeler. İnsan-insan etkileşimi çalışanın performansını etkileme potansiyeline sahip olduğu için insanlar arası ilişkinin iyi düzeyde olması gerekir. İletişim, liderlik, takım ruhu, ekip çalışmaları gibi teknik olmayan becerilerden kaynaklanan sorunların önüne geçmeyi hedefler. Bu ilişkileri iyileştirmek için zaman yönetimi, stres yönetimi, iletişim, liderlik, karar alma vb. gibi konuları kapsayan eğitimler düzenlenir.

İnsan-Yazılım

İnsan ile fiziksel olmayan unsurlar arasındaki ilişkiyi içerir. Kitaplar, bilgisayarlar, iş ilanları, semboller, yöntemler örnek gösterilebilir. Hava yollarında kullanılan levhalar, işaretleme sembolleri veya operasyon sırasında kullanılan check-list gibi örnekler hata yapmayı engellemek içindir.

İnsan-Donanım

İnsanların çalışırken kullandıkları araç gereçler veya donanım ile arasında olan ilişkilerdir. İnsanların konforlu çalışması adına yapılan daha rahat koltuklar, masalar gibi çalışma alanlarını kapsar. Çalışana zaman tasarrufu sağlayacak sistemler ya da kod-konum gibi kolaylık sağlayacak kumandalar örnek gösterilebilir.

İnsan-Çevre

Tamamen insan kontrolü dışında gerçekleşen hava olayları gibi durumlardır. Bu bileşende gerçekleşebilecek her unsur insanların kararını ve davranışını etkileyebilecek düzeydedir. Sıcaklık, yağış gibi olaylar havacılıkta pist ve iniş-kalkışı etkileyen önemli faktörlerdir.

Havacılıkta İnsan ve Makine Önemi

Havacılıkta İnsan Faktörü

Havacılığın faaliyete geçtiği ilk günden bugüne insan faktörü etkindi ve insan çerçevesinde gelişim sağladı. Sınırlar insanın o koşullarda görebildiği kadardı. Gelişen çoğu sistem aslında yine insan faktörü üstündendir. Mesela emniyetin sağlanması, koşulların iyileştirilmesi gibi birçok örnek verebiliriz. Ağırlıklı olarak savaşlarda insanların gözlemleriyle neyin nerede yanlış yapıldığı görülmüş ve düzeltilme çalışmalarına başlanmıştır. Havacılıkta Makineleşme

Makineleşme, iş gücünü azalttığı için ve zamandan tasarruf sağladığı için hayatımızın her yerinde. Havacılıkta makineleşmenin önemini ise çok çok büyük boyutlarda görmekteyiz. Mesela otomatik pilotların hayatımıza girmesiyle uçuş emniyeti yüksek seviyede arttı. Olası bir tehlikede uçağı uçuracak indirecek ve hatta havadaki emniyeti sağlayacak yazılımlar içermektedirler. Başka bir örnek verecek olursak kara kutu olarak bildiğimiz flight recorder ünitesi, bu cihaz sayesinde uçak kazaları azalmıştır. İçindeki sistem sayesinde tüm konuşmaları ve bilgileri depolar. Sağlamlığı da maksimum seviyede olduğundan ötürü herhangi bir kaza durumunda herhangi bir zarar almadıkları için kazaya sebep olan dokümanlardan ulaştığımız bilgilerle yapılan yanlışları düzeltip yenileme imkanına sahibiz. Diğer akla gelen örnek ise bavullarımızı yürüyen bantlara koyup gelmesini bekleriz. Günümüzde çok normal gelse de insan hayatını kolaylaştıran çoğu makineden biridir aslında. Eğer yürüyen bant olmasaydı daha fazla el gücüne ihtiyaç olacaktı. El gücüne ihtiyaç olduğu için ekonomik güce de ihtiyaç olacaktı. Birbirini tamamlayan olaylar silsilesi şeklinde devam ediyor diyebiliriz.

Sonuç olarak makineleşme, tüm sektörlerde insan hayatını kolaylaştığı gibi havacılıkta da hem kolaylaştırıp hem de gelişmesine katkı sağlamıştır.

resmin alt tagı

Herkes İçin Havacılık Derneği, 2015 yılında öğrenciler tarafından kurulan ve yönetilen bir dernek olarak İLK ve TEK olma özelliğiyle havacılık tarihine imzasını bırakmıştır.

Bugün itibariyle ise 3150+ üyesi ve 7 temsilciliği ile Havacılığın En Büyük Sivil Toplum Kuruluşu haline gelmiştir.

Mail Formu

     

    İletişim

    Yenişehir Mahallesi Osmanlı Bulvarı No:2 Ayport Sitesi A Blok Ofis No:2
    Pendik/ İstanbul

    info@herkesicinhavacilik.com