Ezgi Gümüş, Author at Herkes İçin Havacılık Derneği

Uçaklar Elektrik Enerjilerini Nasıl Sağlar?

Uçaklar, oldukça büyük ve emniyetli ulaşım araçlarıdır. Her gün çok fazla sayıda uçak birçok noktaya ulaşmaktadır. Bu büyük araçların uçabilmeleri ve gitmeleri gereken yerlere emniyetli bir şekilde ulaşabilmeleri için sadece motorlara ihtiyaç duyulmamaktadır. Uçakların emniyet seviyelerinin her geçen gün artması, geliştirilen birçok sisteme bağlıdır. Bu sistemler, çoğunlukla elektrik ile çalışmaktadır. Uçaklara elektrik enerjisi üreten sistemler şu şekilde sıralanabilir;

APU (Auxiliary Power Unit – Yardımcı Güç Ünitesi)
GPU (Ground Power Unit – Yer Güç Ünitesi)
RAT (Ram Air Turbine – Ram Hava Türbini)

APU (Auxiliary Power Unit)

Yardımcı güç ünitesi olarak da bilinen bu sistem, uçakların kuyruk kısmında bulunmakta olan turbo shaft motordur. Uçakların elektrik ve basınçlı hava ihtiyacını gidermek için kullanılmaktadır. Bu sistemin, uçaklar yerde iken elektrik ihtiyacını karşılama, basınçlı hava tedarik ederek ana motorların çalışmasını sağlama ve iklimlendirme (klima etkisi) yapma gibi temel görevleri vardır. Farklı uçak tiplerine göre de farklı APU motorları bulunmaktadır. APU gaz türbinli bir motordur. APU’ların herhangi bir itki sayılabilecek tepki çıkışları olmadığı için, belirtilen amaçlar dışında kullanılmamaktadırlar. Uçaklar seyir halindeyken değil, kullanılabilir irtifa seviyesinde çalıştırılmaktadırlar.

GPU (Ground Power Unit)

Yer güç ünitesi olarak bilinmektedir. Uçaklar, yerde oldukları süre boyunca bu sisteme bağlıdırlar. GPU’lar, römorka monte edilen dizel motor ve jeneratörlerdir. Genellikle, uçakların aprondan çıkmalarını sağlayan araç tarafından uçakların yanına getirilmektelerdir. Uçaklara bağlantı kokpitin altında bulunan kapaktan yapılmaktadır. Amacı ise, uçaklar yerde park halinde iken, bu süre boyunca uçakların tüm elektrik ihtiyacını karşılamaktır. Bu sistemle birlikte sağlanan enerji ile Auxiliary Power Unit ve ana motorlar çalıştırılmaktadır.

RAT (Ram Air Turbine)

Bu sistem, uçaklar acil bir duruma girdiklerinde uçağın ihtiyaç duyacağı elektriği üreten yardımcı güç ünitesidir. Normal zamanda uçağın ihtiyaç duyduğu elektriği, uçağın motorları üretmektedir. Motorların işlevini kaybettiği zamanlarda ise Ram Air Turbine bu işlevi temel bir seviyede yerine getirmektedir. RAT, dinamo mantığı ile çalışmaktadır. Elektrik jeneratörüne ya da hidrolik pompaya bağlı olan sistem, hava akımlarını kullanarak yel değirmeni gibi işlev görmektedir. Uçakların gövde kısmında ya da kanatlarında bulunmaktadır. Acil bir durumda pilotlar tarafından ya da sistem kendi kendini devreye sokmaktadır. Bunun ardından uçuşun temel işlevlerini sağlayan sistemler için yeterli olan gücü üretmektedir.

Ezgi Gümüş Mayıs 25, 2020

Bilgi Deposu

Pist Islaksa Nasıl Bir İniş Gerçekleşir?

Uçma ve yerden yüksekte olma hissi birçok kişiyi yeterince heyecanlandırmaktadır ve çoğu insan, yaptığı uçak yolculuğunun sorunsuz geçmesini istemektedir. Bazı zamanlarda uçuşlar, olumsuz hava koşullarından dolayı etkilenebilmektedir. Olumsuz hava koşulları inişleri etkiler mi? Pistlerin ıslak olması halinde pilotlar nasıl iniş yapar? Bu durum yolcuları nasıl etkiler? Pilotlar, varacakları meydanlara iniş yapmadan önce, havalimanlarının ve pistlerinin detaylı bilgilerini almaktadırlar. Örneğin pistin uzunluğu, hava şartları, rüzgarın hızı ve yönü, görüş mesafesi, iniş yapılacak olan pistin özellikleri, pistin ıslak ya da karlı olup olmadığı, pist genişliği gibi bilgileri edinmektedirler. Detaylı bilgileri alan pilotlar, yolculara çok sert gelebilen inişi gerçekleştirmek için hesaplamalar yapmaktadırlar. Bu şartlar, pilotların uçağın tekerlerini yere koyduktan sonra uçağı durduracağı mesafe ve pistin sonuna ne kadar mesafe kaldığını görebilmeleri açısından önem taşımaktadır.

Neden Sert İniş Gerçekleşmektedir?

Uçakların inmesi gereken pistlerin belirli uzunlukları vardır ve o alana inmeleri gerekmektedir. Kötü hava koşullarında uçakların inebilmeleri için daha uzun pistlere ihtiyaçları olmaktadır. Bu durum pek mümkün olmadığından dolayı, uçağın piste normalden daha sert bir seviyede iniş yapması gerekmektedir. Pilotlar bilinçli bir şekilde piste sert teker koymaktadırlar. Çünkü tekerlerin, piste tam olarak yere vurarak oturmasını ve fren sistemlerinin bir an önce devreye girmesini istemektedirler. Yağışlı havalarda piste teker koyan uçak ve pistin beton zemini arasında su yatağı oluşmaktadır. Bu durum oldukça tehlikelidir ve hydroplaning ismi verilmektedir.

Yolcular Nasıl Etkilenir?

Sert inişler yolcuların hoşuna gitmemektedir. Çoğu yolcu, pilotu sert bir şekilde eleştirebilmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki, olumsuz hava koşullarında gerçekleştirilen sert inişler mümkün olduğunca emniyetli bir şekilde inebilmek ve pistte frenlemek için yapılmaktadır.

Ezgi Gümüş Mayıs 18, 2020

Bilgi Deposu

Her Havalimanına Giden Duty-Free Mağazasından Alışveriş Yapabilir Mi?

Her gün yüzlerce insan yurtdışına seyahat etmektedir. Amaçları ne olursa olsun, yolcular gittikleri yerlerden o ülkenin yerel ürünlerini ya da uygun fiyatlı ürünleri satın almak istemektedirler. Havalimanlarında, hem gelen hem de giden yolculara hizmet vermekte olan farklı alışveriş noktaları mevcuttur. Bu alanlara Duty-Free adı verilmektedir. Yolcular tarafından tercih edilen ve memnun kalınan bu mağazalar, her geçen gün oldukça popüler hale gelmektedir.

Alışveriş Nasıl Yapılmaktadır?

Yolcular, bu alanlardan alışveriş yaptıklarında herhangi bir vergi ödememektedirler. Bu nedenle ilgi oldukça yoğundur. Alışveriş yapılabilmesi için ise kişilerin pasaportlarını göstermeleri gerekmektedir. Bu mağazalardan satın alınabilecek ürünler, yasalar dahilinde limitler ile belirlenmektedir ve bu durumda alınacak her ürün kişilerin pasaportlarına işlenmektedir.

Mağazalar Nerede Bulunur?

Havalimanlarının, Dış Hatlar Terminallerinde bulunmaktadır. Terminale girişten sonra Duty-Free tabelalarını takip ederek, havalimanı haritasından yardım alarak ya da havalimanının mobil uygulamasından mağazaların yeri tespit edilebilmektedir.

Alışveriş Kuralları Nelerdir?

Bu mağazalardan alışveriş yapmak isteyen kişilerin, kendi ülkelerine ya da farklı bir ülkeye giriş yaptıkları ülkelerin limitlerini aşmayacak düzeyde ürün almaları gerekmektedir. Kozmetik, hediyelik eşya, gıda ve tekstil, alkollü içecekler ve tütün ürünleri gibi alışverişlerde kişilerin, limitleri aşmamaları gerekmektedir. Aksi takdirde kişilerin, aldıkları ürünleri havalimanı görevlilerine teslim etmeleri gerekmektedir.

Duty-Free Avantajları Nelerdir?

Ürünler, normal zamanlara göre daha uygun fiyata satılmaktadır.
Tek bir alan altında birçok ürün bulunmaktadır, bu sayede zamandan da tasarruf edilmektedir.
Eğer uçuş sonrasında alışveriş yapılacak ise, bagaj kısıtlaması ortadan kalkmaktadır.
Bazı mağazalar, kendi ülkelerine özgü ürünler satmaktadırlar.
Uzun zamandır aranılan ürünler, farklı ülkelerin havalimanlarında rahatça bulunabilmektedir.

Ezgi Gümüş Mayıs 11, 2020

Bilgi Deposu

Kara Kutu Kaç Saat Kayıt Tutabilir?

Havacılık endüstrisi her geçen gün kendini geliştirmektedir. Bu gelişimlerin temelinde, geçmişte yaşanan kazalar yatmaktadır. Geçmiş yıllarda yaşanan kazalardan dersler çıkarılarak, sistemler geliştirilmiş ve bugünlere gelinmiştir. Uçak kazalarına sebep olan olayların anlaşılabilmesinde en büyük rol Kara Kutu’nundur. Oluşan uçak kazalarından sonra gündeme kara kutular gelmektedir. Kazaya neyin sebep olduğu ya da ne gibi hataların yapıldığına dair önemli bilgiler içermektedir.

Kara Kutunun Özellikleri

Kara kutu, yapılan uçuş sırasında her türlü bilgiyi kayıt altına alan 2 parçadan oluşan, ayakkabı kutusu büyüklüğünde ve ağırlığı 5 kg olan bir cihazdır. Kara kutuyu oluşturan 2 kısımdan ilki Flight Data Recorder(FDR), uçuş kayıt veri cihazı, uçağın son 25 saatindeki konumu, yüksekliğini, hızını ve bunlar gibi 88 farklı alandaki verileri içermektedir. İkinci kısmı Cockpit Voice Recorder(CVR) ise kokpitteki son 2 saatlik ses kayıtlarını içermektedir. Kara kutular, isminde bahsedildiği gibi siyah renkte değil aksine parlak turuncu rengindedir. Bunun sebebi ise, en kötü şartlar düşünülerek tasarlanmıştır ve uçağın enkazında kolay fark edilebilmesi için çarpıcı ve parlak renkte olmaları gerekmektedir. Kara kutular, çarpma etkisine karşı özel testlerden geçmektedirler. 1100 derece ısıda 1 saat ve tuzlu suda 30 gün dayanabilecek şekilde tasarlanmıştır. Dış yüzeyi titanyum ya da çelik kaplı bir kutu içinde yüksel ısıya karşı dayanıklı olan 2-3 cm kalınlığında bir yalıtım sistemi ve onun altında da alüminyum bir kaplama bulunmaktadır. Bütün bilgiler hafıza çiplerine kaydedildiğinden ötürü bu kutular iyi yalıtılmaktadırlar.

Kara Kutu Nerede Bulunur

Genellikle, uçakların çarpma etkisini en aza indirgemek amacıyla uçağın kuyruk kısmına yerleştirilmektedirler. Uçak kazalarının sonrasında, kara kutuya ulaştıktan sonra veriler özel sistemler ile çözümlenir ve yaşanan kazanın sebebi ortaya çıkarılır.

Kara Kutular Ne Kadar Süre Kayıt Tutabilir

Kara kutularda bulunan sinyal sistemi, deniz ya da göl gibi kazalarda, su ile temas halinde devreye girmektedir. Kutunun bulunması için 6000 metre derinliğe kadar ve 90 gün boyunca sinyal vermeye devam etmektedir.

Ezgi Gümüş Mayıs 4, 2020

Bilgi Deposu

Okyanusta Uçarken Uçaklar Yönlerini Nasıl Bulur?

Uçaklar, geçmişten günümüze kadar olan sürede pek çok sistemle donatılmıştır. Bu sistemler uçuş esnasında Pilotların işlerini kolaylaştırmakla birlikte, onlara yol gösterici de olmaktadır. Bu sistemlerin içinde en çok kullanılan ve yön bulma sistemlerinin en önemlilerinden olan VOR (VHF Omni-directional Radio Range) sistemidir.

VOR (VHF Omni-directional Radio Range) Sistemi Nedir?

Bu sistem, alet uçuşunda yaygın olarak kullanılmakta olan bir radyo seyrüsefer yardımcısıdır. Yer istasyonu ve hava aracındaki alıcılardan oluşmaktadır. Yer istasyonuna göre, hava aracının hangi manyetik radyan üzerinde bulunduğunu göstermektedir. Konum belirleme ve alet inişi gibi zamanlarda yaygın olarak kullanılmakta olan seyrüsefer yardımcısıdır.

Sistem Nasıl Çalışmaktadır?

VOR Sistemi, VHF bandının 108,00-117,95 MHz frekans aralığında, 50 kHz’lik kanal adımları ile görev yapmaktadır. VOR Sistemi, VHF bandının özelliğinden dolayı Görüş Hattı(LoS) prensibi ile çalışmaktadır. VOR istasyonu ile havadaki platformun arasında bir engel olmaması ve birbirlerini doğrudan görebilmeleri gerekmektedir. VOR istasyonlarının üzerinde bulunan belirli bölgelerden bilgi alınamamaktadır. Bu bölgelere sessizlik konisi ismi verilmektedir. Bu sırada, yön bulma cihazları TO FROM uyarısı vermektedir. Bu uyarı, yerden doğru ve isabetli bilgi alınmadığını anlamına gelmektedir. Ayrıca FLAG ibaresinin de, güvenilir bilginin alınamadığına dair bilgiler içermektedir. Bu durum kısa süreli olarak gerçekleşmektedir. Pilotların bu durumda oldukça dikkatli olmaları ve gerekli önlemleri almaları önem göstermektedir. İstasyonlarda, güvenilir ve doğru bilgiler alınmaya başladığında yön cihazlarının TO ibaresi ile uyarı vermektedir. Bu aşamadan sonra sorunsuz bir şekilde yön bulmak için sinyaller takip edilebilmektedir. Uçaklar, bu sistem sayesinde uçuşlarını güvenle gerçekleştirmektedir.

Ezgi Gümüş Nisan 27, 2020

Bilgi Deposu

Kaptan Pilotun Yanında Oturan Yardımcı Pilotun Görevi Nedir?

Günümüzde birçok insan, hem daha güvenli hem de diğer ulaşım yollarına oranla daha hızlı olduğu için uçaklarla seyahat etmeyi tercih ediyor. Uçakların güvenli bir ulaşım yolu olmasının sebeplerinden başlıcaları geçmişten günümüze kadar olan olaylardan ders çıkarılarak geliştirilen sistemlerdir. Bu sistemlerden sorumlu olarak uçuşlarını gerçekleştiren pilotlar, emniyetli bir yolculuğun mimarları olarak kabul edilmektedirler. Bir uçuş esnasında uçağın kokpitinde Kaptan ve Yardımcı olmak üzere 2 Pilot bulunmaktadır. Uçuş saati uzun olan uçuşlarda kokpitte bulunan pilot sayısında artış gözlemlenebiliyor.

Pilotlar Kokpitte Ne İş Yaparlar?

Pilotlar, uçuş esnasında kokpitte bulunan çeşitli sistemleri kullanırlar. Bu sistemler, uçuşun emniyetli gerçekleştirilmesi için tasarlanmışlardır. Belirli olan hesaplamaları yaparak, kokpit ve kule konuşmalarını gerçekleştirirler. Kabin ekiplerinin kontrolünü de sağlamaktadırlar.Pilotların uçuş öncesinde, uçuş esnasında ve inişten sonraki adımlarda neler yapmaları gerektiklerini gösteren ‘check-list’ adı verilen görev talimatları bulunmaktadır. Her iki pilotta, check-list’lerdeki maddeleri adım adım ve sırayla uygulamaktadır. Pilotlar, birbirlerinin görevini doğru ve tam olarak yaptıklarından emin olmak adına gerektiğinde ikaz ve müdahale etme yetkilerine sahiptirler.

Yardımcı Pilotların Görevleri Nelerdir?

Kaptan ve Yardımcı Pilot arasındaki en belirgin ayrım operasyon sırasında idari ve karar alma durumudur. Yardımcı Pilot, Kaptan Pilotun komutlarını yerine getirmektedir. Kokpitteki pilotların birbirleriyle olan iletişimleri, uçuş emniyeti için önemli bir faktördür. Uçuş süresince önemli olan diğer bir kısım ise Kaptan ve Yardımcı Pilot arasındaki görev dağılımıdır. Birbirlerinin hem yardımcısı hem de denetleyicisi olarak uçuş görevlerini yerine getirirler ve şirket prosedürleri gereğince uçuş kontrollerini sırayla devralarak uçmaktadırlar. Uçuştan önce, o gün nereye gidilecekse, uçağı hangi pilotun kullanacağı konusunda iki pilot aralarında kararlaştırma yaparlar. Uçağı kullanan pilotun(Kaptan Pilot) kumanda gaz kolları ve otomatik pilot kontrolünü yaparken, kullanmayan pilot(Yardımcı Pilot) radyo haberleşmesini yürütme, uçağın sistem göstergelerini kontrol etme, yakıt hesaplamaları ve rotanın kontrol edilmesi gibi konularda uçan pilota yardımcı olur. Gidilen yerden dönüşte ise tam tersi bir görev dağılımı olmaktadır. Bu durum diğer uçuşlar ve pilotlar için de geçerlidir. Yardımcı Pilotlar, Kaptan Pilotun uçağı kullanamayacağı olası bir durumda uçağın bütün idaresini ele alıp, uçuş ekibine gerekli talimatı vererek güvenli bir iniş için gerekli adımları uygulamaktadırlar.

Yardımcı Pilotlarda Bulunması Gereken Özellikler

Stres altında ya da zor bir durumda hızlı düşünüp, aksiyon alabilmesi,
Ekip çalışmasına uygun ve iletişim becerilerinin iyi olması,
Mekansal farkındalık ve koordinasyon becerilerinin gelişmiş olması,
Gereken zamanlarda ekibe ya da yolculara direktif verebilecek lider bir ruha sahip olabilmesi,
Disiplinli ve özgüvenli olması, gibi özellikler aranmaktadır.

Ezgi Gümüş Nisan 20, 2020

Bilgi Deposu

Bir Pilotun Uçuş Saati Sınırı Var Mıdır?

Havayolu şirketlerinin ihtiyaçlarına göre şekillenen Havacılık sektörü, ihtiyaçlar doğrultusunda her geçen gün daha da fazla gelişim göstermektedir. Bu ihtiyaçların başlıcaları; uçak yolculuğuna olan talep artışı, her zaman bilet bulabilme, gidilecek yere en kısa sürede ulaşma isteği gibidir. Bu ihtiyaçlara yanıt verebilmek için havayolu şirketleri mevcut durumdaki filolarını genişletir, pilot ve hostes istihdamını arttırır.

Oluşan yoğunluğa bağlı olarak sefer sayılarında da artışlar gözlenebilir. Bu artış, beraberinde kokpit ve kabin ekiplerinin de çalışma saatlerinin artmasına neden olacaktır.

Peki Pilotlar Kaç Saat Uçar?

Havacılık işletmeleri, görev yapan pilotların uçuş, görev ve dinlenme sürelerini kontrol altına alır. Sebebi, fiziki ve zihni yorgunluktan doğabilecek, uçuş emniyetini büyük ölçüde olumsuz yönde etkileyecek gelişmelere engel olmak amaçlanmaktadır. Bu nedenle pilotların uçuş saatlerine sınırlandırmalar getirilmiştir.

2019 yılı itibariyle SHGM, pilotların aylık uçuş saatleri 110 saatten 100 saate, yıllık uçuş saatleri 1000 saatten, 900 saate düşürmüştür.

Ezgi Gümüş Nisan 12, 2020

Bilgi Deposu

Yazar: Ezgi Gümüş