Panik bozukluğu hem uçuş ekibinin hem de yolcuların maruz kalabileceği beyin performans düşüklüklerinden birisidir. Panik atak kontrolsüz gelişerek kişinin yoğun kaygı ve korku nöbetlerini geçirmesine neden olur. Yolcularda uçak korkusu üzerine gelişebildiği gibi kabin ekiplerinde de çeşitli nedenlerden dolayı ortaya çıkabilmektedir. Özenle seçilen uçuş ekibi her ne kadar sağlıklı olursa olsunlar panik atak geçirebilmeleri mümkündür.
Psikolojik olarak, çok endişeli durumlardaki insanlar dünyayı olumsuz olarak görmeye başlarlar. Karışıklık başlar ve insanlar gerçekten yapabildikleri şeyleri kontrol edemeyeceklerine inanmaya başlar. Doğal olarak, yaklaşmakta olan kıyamet duygusu kişiyi ele geçirerek uçucuyu görevinden uzaklaştırabilmektedir. Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
Yaşanan panik ataklar yoğun kaygı ve korkuya neden olmaktadır bu yüzden kişiye ciddi derecede rahatsızlık verir. Daha önceden yaşanmış olan olayların tekrar yaşanabilir olması endişesinden dolayı kişi sürekli tedirgin hale gelir. En ufak bir korku durumunda panik atak kontrolsüzce gelişerek davranış değişikliklerine sebebiyet vermektedir. Tedavi edilmesi gereken bir bozukluk olan panik atağın semptomlarını tanımak gerekir. Panik atak belirtileri:
- Çarpıntı
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı veya boğuluyormuş gibi olma
- Baş dönmesi
- Bayılacak gibi hissetme
- Terleme
- Üşüme, titreme veya ateş basması
- Bulantı
- Uyuşma veya karıncalanma
- Kan basıncının yükselmesi
Panik ataklar genelde kendiliğinden bitmektedir. Genellikle yirmi otuz dakika civarında süren panik atak süresi, kişiden kişiye değişerek iki dakika olabildiği gibi gün boyu da sürebilmektedir.
Stres Yığılması
Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB) kaza ve olay raporları stres örnekleriyle doludur. En iyi şartlarda uçuş gerçekleştirecek olan pilotlar bile kötü hava koşullarıyla karşılaşabilecekleri gibi beklenmedik bir şekilde arızalanan ekipmanlarla karşılaşmaları da mümkündür. Havanın tahmin edilenden kötü olduğu veya ilk yaklaşımın kaçırıldığı bir gün olabilir. Bu faktörler üst üste gelerek stres yaratan hale gelir. Pilotun onlarla baş edebileceğinden daha hızlı biriktiği durumlarda stres atmak veya başa çıkmak dışında seçenekleri bulunmamaktadır. Alana bağlı pilotun strese girme olasılığı daha yüksektir. Çevresinde olup biten tüm olayları bir araya getiren pilotlar, iyi tanımlanmış bir doğal ufka yaptıklarıyla aynı faaliyeti panele monte edilmiş küçük bir cihaza veya ekrana bakarak gerçekleştirmede sorun yaşayabilirler. Sebep ne olursa olsun, bir noktada duygular hâkim olarak paniğe yol açmaktadır. Bu durumda panik, pilotun duygularının karar verme veya beyne gelen bilgileri mantıksal ve rasyonel olarak işleme yeteneğini geçersiz kıldığı bir durum olarak tanımlanabilmektedir. Bu beyini kilitleyen durumda, iyi donanımlı uçaklarla uçan eğitimli pilotların bile uçakların kontrolünü kaybettiğine oto pilotu açmak gibi basit bir eylemi neden yerine getiremediğine dair açıklama sunar. CRM ve Panik Atak
Kalp krizinden daha çok tehlikeli olabilen panik atak, kokpitte çok ciddi durumlara sebebiyet vermektedir. Panik atak geçiren pilot hava açlığı yaşayarak kokpit camlarını açmak isteyebileceği gibi kokpit dışına çıkma, sürekli ayakta gezinme gibi kontrolsüz davranışlar gösterebilir. Uçuş ekibinde olumsuz etkilere yol açan bu durumun ne kadar süreceği bilinmediği için, pilotu stabilize etmek ve en yakın havalimanına iniş yapmak en doğru hareket olacaktır. Dikkat, konsantrasyon ve bellek fonksiyonlarının zayıflamasını sağlayan panik bozukluğu, pilotun hata potansiyelini de arttırmaktadır.
Panik Bozukluğunun Tedavisi
Genellikle geçici olarak ilaç kullanımı sonucunda tedavi edilmektedir. FAA’in onayladığı ilaçların yanı sıra panik atağa neden olan tetikleyiciler için terapi yöntemleri kullanılmaktadır. Stres seviyesinin düşürülmesi sağlanarak, panik atakların şiddeti ve sıklığı azaltılabilmektedir. Panik atağın ertelenmeden tedavi edilmesi gerektiği gibi hayatınızı bir süre buna göre şekillendirmeniz gerekebilir.