Sabit ve döner kanatlı hava araçlarının gözü kulağı olan hava, basınç ve sıcaklık sensörleri, hava aracı ve içindekiler için aşırı kritik konumdadır. Dünya’da her alanda olduğu gibi havacılıkta da karşımıza çıkan dijitalleşme ile analog ve mekanik sistemler terk edilmeye başlanmıştır. Bu durumun meyvelerinden biri olan hava bilgisayarları sayesinde neredeyse anlık bir şekilde verilerin işlenip görüntülenmesi sağlanabilmektedir.
Hava araçlarının vazgeçilmez aviyoniklerinden biri haline gelen ADC’ler sayesinde birçok sensörden gelen veri derlenip hesaplandıktan sonra araç mürettebatına sunuluyor. Eski zamanlarda herhangi bir arıza oluşması durumunda arıza veren sensörün yokluğu için bir şey yapılamazdı. Ancak ADC ile birlikte birçok sensörün referans alınması dolayısıyla bu yokluğun ortadan kaldırıma şansı bulunmaktadır.
1971 yılında ABD’de patenti alınan bu sistem, ilk olarak Amerikan Deniz Kuvvetleri tarafından “A”, “F” ve “C” (A= Saldırı, F= Avcı, C= Kargo) tipi uçaklarda kullanılmaya başlamıştır. Hatta Dünya’da ilk mikro işlemcili ADC kullanan ilk platform Amerikan Deniz Kuvvetleri’nde görev yapmış olan F-14 uçaklarıdır.
Peki Air Data Computer Verileri Ne Yapar?
ADC, bireysel çalışan sistemlerin aksine, gereken verilerin hepsini kendi başına toparlar, hesaplar ve mürettebata sunar. Özellikle pitot-statik sensörlerinden aldığı verileri işleyip önemli veriler ortaya çıkartmaktadır. Ortaya çıkarttığı verilerden birkaçı şunlardır:
- İrtifa parametreleri
- Hava hızı parametreleri
- Yükseklik sapması
- Mach sayısı
- Hava sıcaklığı
- Çıkılabilecek en yüksek hız
- Kalibreli hava hızı (CAS)
- Gerçek hava hızı (TAS)
- Gerçek hava sıcaklığı (OAT)
Ortaya çıkan veriler ışığında pilotumuz otomatik pilot ayarlamalarını yapabilir, ADC’ye yaptırabilir yahut uçuşunu tekrar planlayabilmektedir. ADC sistem, kendisine çok benzeyen ADIRU sistemine kıyasla daha küçük, hafif ve basit bir yapıya sahiptir.
