Hava şartları kötü olduğu zamanlarda ve görerek inişin mümkün olmadığı koşullarda aletli iniş sistemi (ILS) kullanılır. 1940’lı yıllarda çıkan bu sistem 1949 yılında ICAO tarafından kabul edilerek kullanılmaya başlanmıştır.

Seyrüsefer yardımcı sistemlerinden olan ILS, uçağın pist başına kadar hassas bir şekilde yaklaşmasını sağlar. Pist başına yerleştirilen vericiler sayesinde uçakların emniyetli bir şekilde iniş yapmaları sağlanır. Daha çok kötü hava şartlarında kullanıldığı için ILS, atmosferik olaylardan etkilenmez. Böylelikle uzun ömürlü kullanım süresine sahiptir. Güvenilir bir sistem olan ILS pilota istikamet ve süzülüş bilgisi verir, bununla birlikte emniyetli bir iniş gerçekleştirilebilir.

ILS Teçhizatları

Görüş mesafesinin çok düşük olduğu, özellikle sisli ve karlı havalarda bu sistem pilotların inişlerini büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır. Bunu bünyesinde bulunan teçhizatlar vasıtasıyla sağlamaktadır. Bunlar; localizer, glide- path ünitesi, middle and outher marker beacons üniteleridir.

• Localizer Ünitesi (Yön Bulucu): Pist yüzeyinde bulunur. Yatay yönde ve iniş istikametinin tersi yönünden yayın yapan bir teçhizattır. Uçağı pist ekseni istikametine doğru yönlendirir ve uçağa sadece istikamet bilgisi verir. Pist sonundan 1000 ft. (300m) mesafede bulunmaktadır. 25nm’ye kadar sinyal yayınlayan localizer sayesinde uçak, pist uzantısından 25 nm’den itibaren sinyal almaya başlar.
• Glide – Path Ünitesi (Süzülüş Hattı Belirleyici): Bu teçhizat pistin dikeyinde 3° açı vererek yayın yapar. Yani uçağı en uygun süzülme açısı olan 3°lik bir eğimle pist başına yönlendirir.
• Middle and Outer Marker Beacons Üniteleri (Orta ve Dış Marker Beacon Üniteleri): Localizer ve Glide-Path teçhizatlarının sinyallerini dikey bir şekilde keserek yayın yapan teçhizatlardır. Pilotlara pist başına ne kadar mesafe kaldığının bilgisini verir. 3 marker vardır bunlar; dış, orta ve iç şeklindedir. Dış marker, pist başına 4 nm mesafededir. Orta marker, pist başına 3500ft. mesafededir. İç marker, pist başından 50 ft. uzaklıkta bulunmaktadır.

ILS Çalışma Prensibi

İki radyo vericisi ve bu vericiler ile birbirleri arasında küçük bir açı yaparak kesişen yayın konisi sistemi oluşturur. Pistin yakınında bulunan verici (Glide-Path) dikey yayın yaparken, uzak kısmındaki verici (Localizer) yatay yayın yapar. Uçakta bulunan algılayıcılarla bu sinyaller alınarak güvenli bir iniş sağlanır.

Görüş mesafesine göre kategorilere ayrılmıştır. Bunlar;

• CAT 1: Günümüz teknolojisiyle hemen hemen bütün sivil uçaklarda bulunan sistemdir. Yatay görüş mesafesinin (Runway Visibility Range-RVR) 550 m ve dikey görüş mesafesinin (Decision Height-DH) en fazla 200ft. olması gerekmektedir.
• CAT 2: Bu iniş için RVR’in 300 m ve DH’ın 100ft. olması gerekir.
• CAT 3: Bu sistem görüş mesafesinin çok az olduğu durumlarda kullanılmakta ve 3 kısımda incelenmiştir. CAT3a (RVR 200m, DH 100ft.), CAT3b (RVR 125m, DH 25ft.), CAT3c (RVR ve DH için minimum mesafe yoktur.) olarak ayrılmıştır.

ILS ile Birlikte Kullanılan Sistemler

Sisteme ek olarak seyrüsefer yardımcı sistemleri (DME, VOR, NDB vb.), Radar üniteleri ve görsel pist aydınlatma sistemleri de mevcuttur.

• DME (Distance Measuring Equipment): Mesafeyi ölçen cihazdır. VOR ile birlikte çalışırlar. ILS olmadığı meydanlarda VOR cihazı ile birlikte iniş kalkış yapılabilir.
• VOR (VHF Omni-directional Radio Range): VHF (Very High Frequency) ile çalışan çok yönlü olarak kullanılabilen radyo seyrüsefer sistemidir.
• TACAN (Tactical Air Navigation): Askeri meydanlarda kullanılır. VOR benzeri bir sistemdir.
• ADF (Automatic Direction-Finder): Radyo sinyali yayınlayarak istikamet gösteren sistemdir.