resmin alt tagı

Soğuk Havalarda Uçağın Buzlanmasını Önlemek İçin Alınan Önlemler

Buzlanma, uçuş performansını etkileyerek uçuşun elverişsiz hale gelmesine neden olmaktadır. Bu sebepten dolayı buzlanma havacılık sektöründe çok tehlikeli bir meteorolojik olaydır. Dolayısıyla buzlanma olayının sebepleri, sonuçları ve engellemesi için yapılan çalışmalar hem insan hayatı için hem de teknoloji açısından önemli bir yere sahiptir.

Buz Oluşumu Nasıl Gerçekleşir?

Uçak yüzeyinde sıvı halde suyun bulunması, 0 derecenin altındaki atmosfer sıcaklığı ve 0 derecenin altındaki uçak yüzeyinin sıcaklığı uçak üzerinde buzlanmaya sebep olmaktadır.

Meydana gelen buzlanma hava akışını bozar ve uçağın yükselme gücünü azaltırken ağırlık ve sürtünmeyi arttırır. Aynı zamanda buzlanma uçağın; motor, kanat, kuyruk ve pitot tüpü gibi yapısal parçalarına da zarar vermektedir. Buzlanmayı Önlemek İçin Yapılan İşlemler

Uçakların olumsuz hava koşullarında kalkış ve inişlerini güvenli bir şekilde yapmaları için yerde iki adet işlem uygulanmaktadır. Bunlar; de-icing ve anti-icing işlemleridir.

De-icing, uçak yüzeyinde buz tutmadan önce yapılan bir işlemdir. Uçak üzerine suyun bazen tek başına bazen de içerisinde buz çözücü bir sıvı ile beraber tüm yüzeylere püskürtülür. Bu işlem sayesinde ne yazık ki buzlanmayı tamamen önleyemeyiz. Eğer de-icing işleminden sonra uçak üzerinde bir buzlanma oluşursa Anti-icing işlemi uygularız. Anti-icing işleminde ise uçak baştan aşağıya buz önleyici sıvı ve su karışımı ile yıkanmaktadır. Su ve sıvı çözücü oranları koşullara göre değişiklik göstermektedir.

Yapılan bu işlemler yetkili bir personel tarafından yapılır. Uçağın tüm kısımlarına ulaşılabilecek seviyede tasarlanmış araçlar vasıtasıyla bu işlemler gerçekleşmektedir. Havada yapılan önlemlere bakacak olursak, uçak havalandıktan sonra normal irtifalarda yol alırken hava nemli ise buzlanma tekrardan oluşabilir. Uçuş esnasında içerisinden geçilen bulutların içinde su buharı ve nemin olması buzlanmayı tetiklemektedir. Uçakların üzerinde bulunan birçok sensör ve hava giriş çıkış delikleri bulunur ve bu sensör ve deliklerin buzlanması göstergelerde yanlış değerlerin okunmasına sebep olur. Seyir halinde gerçekleşen buzlanma kanatlardaki taşım kuvvetinin düşmesine, performansının azalmasına ve kazalara neden olabilir.

Bu gibi durumlarda pilotlar anti-ice sistemini devreye sokmaktadır. Bu sistem, hem motorlardan sıcak hava alır hem elektrik gücü ile hem de kimyasal sıvılar ile çalışırlar. Kanat hücum kenarları, motorun hava giriş kısımları ve göstergelerin veri aldığı dış kısımlar gibi birçok bölge kokpitten yönetilen sistemler sayesinde buzlanma önlenmektedir.

Günümüzde kullanılmayan bazı uçaklarda ise, şişerek buzu kıran sistemler yer almaktadır. Kanat ve kuyruğun ön kısımlarına yerleştirilen bu sistem şişerek oluşan buzu kırmaktadır.

De-Icing, Anti-Icing Nasıl Ve Neye Göre Yapılır?

Uçakların havada kalmalarını sağlayan en önemli özellikleri aerodinamik yapılarıdır.  Uçuşun güvenle sağlanabilmesi için kanadın ve dış yüzeylerinin aerodinamik yapısının bozulmaması gereklidir. Özellikle kış koşullarında kanat yüzeyine yapışan buz parçaları uçağın aerodinamik yapısının bozulmasına neden olur. Kanadın, flap ve kanatçıkların donması ise uçağın havadaki hareketini engeller. Bunun sonucunda uçağın havada tutunabilmesi, güvenli bir şekilde uçuşunu sağlayabilmesi için bu yüzeylerin uçuş öncesi ve uçuş esnasında korunması gerekir. Koruma işlemleri ise termal, elektrik ve kimyasal olmak üzere 3 şekilde ele alınır. Biz kimyasal korumayı ele alacağız. Bu yüzeyleri kimyasal koruma işlemleri iki şekilde gerçekleşir:

  • Anti-Icing (Buz önleyici)
  • De-Icing (Buz çözücü)

Anti-Icing

Anti-Icing işlemi bir buz önleme işlemidir. Kanatların üstünde, uçağın aerodinamik yapısının bozulmasına neden olacak buzlanmayı önleyerek emniyetli bir şekilde uçmasını sağlar. Ayrıca flap ve kanatçıkların donmasını engelleyerek uçağın kış şartlarında rahatça hareket etmesini de sağlamaktadır. Anti-Icing işlemi havalimanları kış operasyonlarının kritik işlemlerinden birisidir. Çünkü bu işlemin etkisi kısıtlı olduğundan kalkıştan önce uçağın tekrar buzlanmasına karşın uygulanıp uçuşa hazır hale getirilmelidir.

De-Icing

De-Icing işlemi ise buz çözücü işlemidir. Yani uçakların havada tutunmasını sağlayan kanatlarının ve diğer dış yüzeylerinin üstüne yapışan buz parçaları uçuşta aerodinamik yapıya zarar vereceğinden bu parçaların temizlenmesi için kullanılan işlemdir. Anti-Icing işlemine göre daha etkili ve uzun süre koruma sağlayan bir işlemdir. Peki, bu koruma işlemleri nasıl uygulanır?

Anti-Icing ve De-Icing İşlemleri Nasıl Yapılır?

Anti-Icing ve De-Icing işlemi için belli oranlarda sıvı bileşenler kullanılarak bu sıvı bileşenlerinin uçağın belirli yüzeylerine dökülmesiyle yapılır.  Kullanılan sıvılar 4 gruba ayrılır:

Type-1: Anlık temizlik sağlar, kalıcı çözüm değildir

Type-2: Uçağın ulaştığı belirli bir hıza Kadar olduğu yüzeye tutunur, yağışlı havalarda kullanılır.

Type-3: Type-1 ve Type-2’Nin karışımıdır orta hava yoğunluğunda kullanılır.

Type-4: Type-2’den daha AZ akışkandır ve bulunduğu yüzeyde çok uzun süreler kalabilir. Kötü hava şartlarında kullanılır.

Kış ayında yolculuk esnasında uçağın kimyasal su püskürtülerek yıkandığını görmüşsünüzdür bunun asıl sebebi dediğimiz gibi donmayı engellemektir. Uçağa Anti- Icing  / De- Icing hizmetinin alınması pilotun karar vereceği bir husustur. Bunun haricinde uçak sadece sıcak su ile de yıkanabilir. Bu muazzam uçan kaleler soğuk hava koşullarına karşı bu şekilde korunur.

 

resmin alt tagı

Herkes İçin Havacılık Derneği, 2015 yılında öğrenciler tarafından kurulan ve yönetilen bir dernek olarak İLK ve TEK olma özelliğiyle havacılık tarihine imzasını bırakmıştır.

Bugün itibariyle ise 3150+ üyesi ve 7 temsilciliği ile Havacılığın En Büyük Sivil Toplum Kuruluşu haline gelmiştir.

Mail Formu

     

    İletişim

    Yenişehir Mahallesi Osmanlı Bulvarı No:2 Ayport Sitesi A Blok Ofis No:2
    Pendik/ İstanbul

    info@herkesicinhavacilik.com