Uçakların güvenli ve verimli çalışmaları için birçok faktörün yanında uygun ağırlık ve denge kontrolü de etkin bir şekilde rol oynamaktadır. Bu ağırlık ve denge sistemleri arasında üç farklı unsurdan oluşmaktadır: uçağın tartılması, ağırlığın korunması ve denge kayıtları, uçağın uygun şekilde yüklenmesi. Bu unsurlardan herhangi birindeki yanlışlık tüm sistemi bozar. Eğer uçak yanlış tartılmışsa veya kayıtlar hata içeriyorsa, son yükleme hesaplamalarının herhangi bir anlamı kalmamaktadır.

Makinistin yüklemeden sonraki denge noktalarını hesaplamasında pilotun pistten kalkış mesafesini, kalkış zamanını ve hızını daha emniyetli bir şekilde yerine getirebilmesi için önemlidir. Denge, uçağın maruz kaldığı geri sürtünme, itme, ağırlık, kaldırma kuvveti olmak üzere dört kuvvetin eşit bir şekilde bulunma durumudur. Uçağın ağırlık merkezinin değişmesi gibi birçok neden ile uçuşu etkileyen önemli bir faktördür. Denge Durumunu Bozan Durumlar

• Kırım geçirme
• Büyük tadilat geçirmesi
• Uçağın boyanması
• Modifikasyon değişimi
• Dengesiz yükleme

Dengenin Önemi

Stabil uçuş için uçağın dengeli olması; uçağın pozisyon, yük, yakıt, titreşim ve uçuş rahatlığı sağlayarak güveni sağlar. Uçağın pozisyonu, denge merkezinin hesaplanması sırasında kullanılan ayar açısı üzerindeki düzeltmeler için uçağın statüsü, yerde veya uçuşta otomatik sıfır yük kontrolü gibi self kontrollere müsaade edilebilmelidir.

Dengenin Bozulma Nedenleri

Temel boyutlar, uçağın yatay referans hattına, kontrol noktalarının uzaklığı şeklinde bulunmaktadır. Bu düzgünlük dışındaki boyutlar, uçak yapısındaki muhtemel bozuklukları göstermektedir. Uçağın yapısındaki yer değiştirme, burkulma, eğiklik, çarpıklık; uçağın iniş sırasında veya uçakta aşırı yüke maruz kalması nedeniyle meydana gelmektedir. Bunların yanı sıra yapısal hasarlar da meydana gelebilmektedir. Aşırı Yükleme Sonucunda Meydana Gelebilen Problemler

• Uçak ihtiyacı olan kalkış hızından daha fazla hıza ihtiyaç duyar bu yüzden daha uzun bir pist gerekir.
• Uçağın tırmanma hızı ve açısı azalır.
• Seyir hızı azalır.
• Seyir menzili kısalır.
• Manevra kabiliyeti azalır.
• İniş takımlarına aşırı yük biner.

Pilotlara verilen çizelge ve tabloların bulunduğu POH veya AFM kitaplarında herhangi bir ağırlık için beklenen performanslar yazmaktadır. Dikkatli bir ön kontrol sayesinde uçağın aşırı yüklü olup olmadığı kontrol edilmelidir bununla birlikte önerilen uçuş güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilir.