Fatma Demirci, Author at Herkes İçin Havacılık Derneği

Uçak Etrafındaki Tehlikeli Alanlar Nelerdir?

Uçak Emniyet Sahaları ve Emniyet Çemberleri

Park halindeki her uçağın çevresinde donanımdan kaynaklanabilecek hasarın önlenmesi için ‘emniyet çemberleri’ adı verilen işaretlenmemiş koruma bölgeleri bulunmaktadır. Dış emniyet çemberi 7,5 metre genişliğindedir. Araç sürücüleri, bu sanal sınırı aşmadan önce fren kontrolü yapmalıdır. Uçaklara yaklaşım noktasında sürücülere yol gösteren iç emniyet çemberi, uçaktan 3 metre uzaklıkta konumlanır. Sürücüler, bu çemberi fark ettiklerinde düşük hızda ilerleyerek uçağa yaklaşırlar ve çemberin gösterdiği yere durarak güvenli bir şekilde yanaşabilirler.

Peki, Uçak Etrafındaki Tehlikeli Alanlar Nerelerdir?
Uçaklara güç veren büyük iki farklı uçak motor tipi vardır. Bunlar jet motoru ve pervane motorudur. Jet ve pervane motorunun her ikisi de kendisine yaklaşanları kolayca öldürebilme potansiyeline sahip uçak motorlarıdır. Jet motoru çalışırken itme eylemini yaratacak gücü sağlayabilmek için ihtiyaç duyulan hava motorun ön kısmından çekilir bu durum büyük bir çekim alanı oluşturur. Motorun içine giren hava, yakıt ile yanarak, egzoz kısmından dışarıya atılır. Bu durum, uçak motorlarının arkasında bulunan nesneleri fırlatan bir rüzgâr oluşmasına sebep olur. Bu yüzden jet motorlarının çevresinde bulurken çok dikkatli davranılmalıdır. Jet motorlarının etrafında önemli iki tehlike alanı mevcuttur. Bunlar emme (jet ingestion) ve püskürtme (jet blast)‘dır. Motorlar emme işlemi sırasında ön kısımdan yüksek bir emiş gücü ile havayı içine çekerek motorun içinde sıkıştırır. Bu emme gücü, bir insan vücudunu içine çekebilecek kadar yoğundur. Püskürtmede ise motorun arkasında motor egzozundan hızla ve yüksek sıcaklıkta dışarıya çıkan hava patlaması oluşur.

Motorun ürettiği itme gücü arttıkça, havanın sıcaklık ve hızı da aynı oranda artar. Pervane motorlu uçaklarda dört tehlikeli alan mevcuttur, bunlardan biri pervane motoru durmuş olsa bile kesinlikle dönen pervaneye yaklaşılmamalı ve el ile temas edilip durdurmaya çalışılmamalıdır. Dönen pervaneler kolayca görünmez bu yüzden tam emin olunmadan pervaneye yönetilmemelidir. Pervaneler özellikle motor durduğu zaman sessizdir fakat bu durum pervanenin durduğu anlamına gelmez. Pervane tam anlamıyla durmadan uçak altına gidilmez, pervane durmuş olsa bile hiçbir şekilde pervanenin altından veya arasından geçilmemelidir, pervane çalıştığı anda pervane ile aranızda en az dört metre bulunmalıdır.

Fatma Demirci Temmuz 10, 2023

Bilgi Deposu

Uçakların Sondaları ve Antenleri Nerelerdedir?

Uçağın havada tutunabilmesini sağlayan kanatlar, kanatların dengede kalabilmesi için kuyruk devreye girer. Uçağın durum ve pozisyonunu değiştirebilmesi için uçuş kumandaları ve gerekli itmeyi sağlayan uçak motoru, pervane gibi elemanlardır Uçuş sistemlerini ve uçuş ekibini barındıran kokpit ile yolcuları ve yükü barındıran gövde uçağın ana bölümlerindendir.

Peki uçaklar havadayken yönlerini nasıl bulabiliyorlar veya herhangi bir olumsuz hava olayıyla karşılaştıklarında nasıl sinyal alabiliyorlar? İşte bütün bunları uçak üzerindeki radyo, anten ve problar sayesinde gerçekleştiriyorlar. Antenler uçakların yayın yapılarak yer istasyonlarına bağlı olarak yön bulmasına yardımcı olan bir seyrüsefer yardımcısıdır, radar, radyo dalgalarının yansıması yardımıyla uzaktaki nesneleri ve bu nesnelerin hız, kerteriz ve mesafesini tespit eden cihazdır, problar ise hassas, tekrarlanabilir geometrik veriler sağlayan, etkin bir ayrıntılı anahtardır. Bu veri, üretim sürecinde toplanarak ve incelenerek, bileşenlerin uygunluk limitlerinin korunmasına yardımcı olur.

Peki, Uçakların Sondaları ve Antenleri Nerelerdedir?

Genel olarak baktığımızda uçaklar yapıları gereği karmaşık makinelerdir. Yüzden çok parçanın ve metrelerce kablonun birleşiminden meydana gelmişlerdir, uçak yerdeyken veya havadayken her zaman bir yerle elektronik olarak temas halindedir dolasıyla çeşitli sensör ve sondalar sayesinde Pilotlara ve yolculara bulunulan yer hakkında bilgi aktarımı gerçekleştirilir. Ayrıca her uçakta yapıları gereği anten ve sonra yerleri farklılık gösterebilmektedir.

Fatma Demirci Temmuz 9, 2023

Bilgi Deposu

Uçakların Çoğu Neden Beyaz Boya İle Boyanır?

Kanatlarının altına havanın yaptığı basınç yardımıyla yükselip havada ilerleyebilen, uçan motorlu mühendislik harikası olan uçaklar öncelikle pas önleyici yeşil boya ile boyanır. Daha sonra montaj hattına ve son boyanacağı yere uçurulur. Geçmişe baktığımızda II. Dünya Savaşı’nda boyasız uçaklar yaygındı ve maliyetten tasarruf ediliyordu ama bu durum uçağı olumsuz hava koşullarında uçak yüzeyinin yıpranmasına neden oluyordu. Bu durumda uçağın gerekli şekilde cilalanması gerekiyordu yoksa uçak yüzeyi solgun ve kararmış görünürdü. Aslında baktığımızda yakıttan tasarruf edildiği düşünülürken bu maliyet uçağın cilalanması için kullanılıyordu. Bunun üzerine uçakların dış yüzeyinin olumsuz hava şartlarından korunmasını sağlamak için uçaklar boyanıyor.

Peki, Uçakların Çoğu Neden Beyaz Boya İle Boyanıyor?

Uçaklarda beyaz rengin kullanılmasının sebeplerinden biri ısıya duyarlı bir renk olmasıdır. Uçaklar yerdeyken veya gökyüzündeyken güneş ışınlarına maruz kalırlar, beyaz renk uçağı yüzeysel dış yapısını güneş ışınlarından korur ve kabinin çok ısınmasını engeller. Uçaklarda bulunan birçok parça sıcağa duyarlı kompozit ve plastik malzemeden yapılmıştır. Dolasıyla beyaz renk güneşten gelen ışınları yansıtarak uçağın küçük parçalarını büyük oranda korumuş olur. Uçakların beyaz renkte olmasının bir diğer yararı ise hasar tespitinin kolaylıkla yapılmasıdır. Uçaklar karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu nedenle düzenli bir şekilde bakım ve kontrole girmeleri gerekir.

Buradaki temel amaç çatlak, aşınma, korozyon ve yağ sızıntısı gibi hasarları tespit etmektir. Böylece fiziksel deformasyonlar tespit edilerek gerekli çalışmalar yürütülür. Beyaz renk boya ekonomik olarak da uygun maliyetlidir. Beyaz renkli boya hafif, ucuz ve ömrü uzun sürelidir. Bu sayede uçağın gövdesi daha az bakım ister ve maliyetler azalır. Beyaz renk dışındaki uçaklar ise daha sık bakım ister ve uçağa ağırlık yaptığı için daha fazla yakıt kullanımına sebep olur. Beyaz renkli boyanın bir diğer faydası ise kuş çarpmasını önlemektir. Uçak beyaz renkli olunca kuşlar tarafından daha iyi fark edilirler ve böylece uçağın bulunduğu kısımdan potansiyel olarak ayrılırlar fakat uçaklar koyu renkte boyandıkları zaman kuşların gözündeki algısını düşürerek kuşların uçağı algılama ve sezgi yeteneklerini azaltır. Bu yüzden hem ekonomik hem de çevresel sebeplerden dolayı hemen hemen bütün uçaklarda beyaz renk tercih edilmektedir.

Fatma Demirci Nisan 4, 2023

Bilgi Deposu

Uçuşun Rötar Yapmasının Nedenleri Nelerdir?

Rötar Nedir? Uçağın Rötar Yapması Ne Anlama Gelir?

Rötar kelime anlamı olarak gecikme anlamına gelmektedir. Dilimize Fransızca olan “retard” kelimesiyle girmiştir. Uçağın rötar yapması olumsuz hava koşulları veya uçakta herhangi bir teknik aksaklık ile meydana gelen aksaklıklar sebebiyle uçak rötar yapar yani uçağın kalkış saatinin gecikmesi veya iniş saatinin aşılması durumunda rötar kelimesi kullanılır. Aynı zamanda hiçbir pilot veya havayolu firması rötar yapmayı istemez çünkü hem finansal zararlara uğranabilir hem de yolcuların gözündeki havayolu algısını bozar, ayrıca bir sonraki uçuşları da etkiler ve ciddi bir operasyonel zorluk ile karşı karşıya kalınabilir.

Peki, Uçakların Rötar Yapmasının Nedenleri Nelerdir?

Uçakta çıkan teknik arızalar, kalkış yapılacak veya varış havalimanında oluşan hava veya yer trafiğinde oluşan problemler, olumsuz hava şartları, havalimanında ortaya çıkan beklenmedik olaylar, havalimanında yer operasyonundaki yolcu ve yer hizmetlerinde ortaya çıkan aksamalar, diğer uçaklarının yarattığı sorunlar, transit yolcunun gecikmesi, uçuşla ilgili yapılan ihbarlar, yolcunun son anda uçaktan inmek istemesi. Bu ve benzeri bütün olumsuz, şüpheli durumlarda yolculuk gerçekleştirilmez gerekli bütün güvenlik tedbirleri alındıktan sonra uçağın uçuşuna izin verilir. Gerekli düzenleme ve güvenlik tedbirlerini alınırken uçuşlarda aksamalar yani rötarlar meydana gelmektedir.

Fatma Demirci Mart 21, 2023

Bilgi Deposu

Uçaklar Havadayken Yanıp Sönen Işıklar Ne Anlama Gelmektedir?

Uçakların Üzerinde Bulunan Işıklandırmalar

1800’lü yıllarda gemi kaptanları olası bir çarpışmanın önüne geçebilmek için gemilerde ışıklandırma sistemi kullanmışlardır. Bunun üzerine bu ışıklandırma sisteminin havacılıkta da kullanılmasının iyi bir fikir olduğu öne sürüldü ve bu yüzden uçakların çeşitli noktalarında birbirinden farklı görev ve renklere sahip; farklı şekilde yanıp – sönen ışıklandırma sistemi bulunmaktadır.

Uçakların üzerinde toplam altı adet ışık mevcuttur. Bunlar; Navigasyon ışıkları, beacon ışıkları, çarpışmayı önleyici strobe ışıkları, taksi ışıkları, iniş ışıkları ve de-ice ışıklarıdır.

Uçaklar Havadayken Yanıp – Sönen Işıklar Ne Anlama Gelmektedir?

Navigasyon ışıkları uçakların sağ kanat- sol kanat uçlarında bulunan ışıklardır. Kırmızı ışık her zaman sol kanatta yeşil ışık ise sağ kanattadır gece-gündüz sürekli yanarlar. Navigasyon ışıklarının işlevi havada diğer uçakların, kulenin ya da yerdeki insanların uçağın gittiği yönü kendisine yakınlaşıp uzaklaştığını teyit edebilmesi için kullanılan ışıklandırma sistemidir.

Strobe ışıkları çarpışma önleyici olarak bilinen strobe lambaları gece ve gündüz yanıp sönerler. Uçakların sağ kanat ucunda bir tane sol kanat ucunda bir tane ve uçağın arka kısmı kuyruğun alt bölümünde de bir tane yer almaktadır. Bu ışıklar uçak pist başındayken açılıyor uçak uçuşunu tamamlayıp taksi yoluna girerken kapatılıyor. Strobe ışıkları aralıklı zamanlarla yanıp – sönen ışıklardır, her uçak modeline göre farklı yanıp – sönme zamanları mevcuttur.

Beacon – BCN ışıkları navigasyon ışıklarından sonra motorlar çalıştırıldığında gece -gündüz yanan ışıklardır. Gövdenin altında ve üstünde bulunan toplam iki adet kırmızı şekilde yanan ışıklardır. Fllp flop şeklinde yanıp sönerler, motor kapatılıncaya kadar açık kalması gereken ışıklandırma sistemidir.

Dolayısıyla uçak havadayken navigasyon ışıkları kuleye yakınlaşıp yaklaşmadığı veya uçağın gittiği yönün kendisine yakınlaşıp yakınlaşmadığını anlayabilmek için açık olması gerekir. Navigasyon ışıklarından sonra çarpışmayı önleyecek beyaz renkli strobe ışıkları havadayken yanıp sönerler, beacon ışıkları ise motorun çalıştığını ve yaklaşma uyarısını veren ışıklandırma sistemidir ve aynı şekilde uçak havadayken açık olan ışıklardan biridir.

Fatma Demirci Mart 11, 2023

Bilgi Deposu

Yazar: Fatma Demirci