Trim veya bir başka ismiyle ayar fletneri; kanatçıklar, irtifa dümeni ve istikamet dümeni gibi daha büyük kontrol merkezlerinin yüzeylerine monte edilen küçük kontrol yüzeyleridir. Trimler pilot tarafından kokpitte bulunan kumandalardan kontrol edilirler.
Trim Out Nedir ve Nasıl Gerçekleşir?
Trim out, uçağın aşırı rüzgâr, yağış, basınç kaybı, dengesiz yük ve düzensiz yakıt harcanımı gibi durumlarda burnun yukarı veya aşağı, gövdesinin de sağa veya sola dengesiz biçimce yatması olayına denilmektedir. Trim out yaşayan uçaklarda kontrol pilotlar tarafından kısa süre içerisinde sağlanmalıdır. Trim out yaşamaya başlayan uçaklarda ani irtifa ve denge kaybı yaşanır.
Trim Yüzeyleri Nasıl Konumlandırılmıştır?
Trim yüzeyleri pilot tarafından bağlı olduğu yüzeyle uygun açı yapacak şekilde ayarlanmaktadır. Bu durum, uçağın istenilen konumda fazla güç harcanmadan uçmasına yardımcı olur. Havacılıkta denge yüzeylerini sağlayan tüm sistemlere fletner adı verilmektedir. Ayrıca uçak üzerisin de 3 adet tipik trim yüzeyi bulunmaktadır. Bunlar:
- İrtifa Trimi
- İstikamet Trimi
- Kanatçık Trimi’dir
Trim Yüzeyleri Nasıl Çalışır?
Trim ana hatları bağlı olduğu kumanda yüzeyinin çalışma prensibine çok benzer. Trim ayarı pilotlar tarafından kokpitte bulunan çember ya da düğme şeklinde konumlandırılmış kumanda yüzeyinden ayarlanmaktadır. Ayarlanan bu fletnerlerin görevi, uçuş esnasında pilotlar tarafından uygulanan yükü alarak pilotun uçağı kontrol etmesini kolaylaştırmak ve emniyetli uçuş gerçekleştirmeyi sağlamaktır. Trim’in tekniksel olarak görevi, herhangi bir kontrol yüzeyinde bulunan menteşe hattındaki momenti sıfıra düşürmek ve pilotların sürekli olarak herhangi bir uçuş kumandasına güç uygulamasını ortadan kaldırmaktır.
Trim Out Oluşması Nasıl Engellenir?
Pilota fazladan oluşacak yükü azaltmak için uçuş görevlileri trim kumandasını yeteri kadar sağa-sola veya ileri-geri oynatarak oluşacak yükü sıfıra indirebilmektedirler. Teknik veya meteorolojik durumlarda yaşanan trim out olayını engellemek mümkün değildir. Fakat herhangi bir nedenle uçağın düzenli durumu değiştiğinde yaşanan trim out olayı için pilotlar tekrardan trim out ayarı yaparak uçağı eski pozisyonuna veya güvenli duruma getirmektedirler. Trim kumandaları uçuş esnasında sık sık kullanılmaktadır.