Dünyada her yıl yaklaşık olarak 7 milyon yangın ihbarı yapılmakta. İstatistiklere bakıldığında ise Türkiye’de her yıl ortalama 3 bin orman yangını çıkıyor. Çıkan bu yangınlara en etkili müdahale ise Yangın söndürme uçakları ile yapılmaktadır. Orman yangınlarına havadan ilk müdahale 1930’da Ford Tri-Motor uçağı ile yangın bölgesine su dolu bir fıçı atılmasıyla gerçekleşti. Günümüze bakıldığında ise çok daha farklı havadan yangın söndürme teknikleri kullanılmaktadır. Yangın bölgesine uçak ya da helikopterle söndürücü madde dökmek, olay bölgesine paraşüt veya helikopterden iple itfaiyeci indirmek de yaygın olarak kullanılan yöntemlerdendir. Peki Bu Yangın Söndürme Uçakları Nasıl Çalışır?
Yangın söndürme uçaklarını, belli dolum tesislerinden gerekli söndürücü malzemeleri alıp ateşin üstüne bırakanlar ve dolum tesislerine ihtiyaç olmadan, göl veya büyük nehir gibi büyük ve geniş su kaynaklarından yükü alıp yangına müdahale şeklinde 2 farklı başlıkta incelenebilir.
Taşıdıkları söndürücü miktarına göre dört gruba ayrılmakta:
- Hafif (Light) Sınıf: 3 bin 800 litrenin altında yük taşıyanlar
- Orta (Medium) Sınıf: 3 bin 800 litre ve 38 bin litre arasındaki yük miktarını taşıyanlar
- Ağır (Heavy) Sınıf: 38 bin litre 76 bin litrenin arasındaki yük miktarını taşıyanlar
- Süper Ağır (Super Heavy) Sınıf :76 bin litre üstü yük miktarı taşıyanlar
Dünyanın Yangınla Mücadele Eden En Büyük Hava Aracı ‘SUPERTANKER’
Boeing 747-400’den dönüştürülmüş, dünyanın en büyük yangın söndürme uçağı Supertanker,8 basınçlandırılmış tankında yangın söndürme için özel jel, köpük gibi kimyasalları ve yaklaşık 90 bin litre suyu taşıyabilmektedir. Bu tanklarda bulunan sıvılar 4 ayrı pompalama sistemiyle aynı anda büyük bir kuvvetle boşaltılabildiği gibi yapay yağmur şeklinde de tahliye edilebiliyor.30 dakika gibi kısa sürede bütün tankları doldurulmaktadır. Jel, köpük uçaklardan 2 kat daha fazla sıvı kapasitesine sahiptir.
Türkiye’de Kullanılan İlk Yangın Söndürme Uçağı
Tarım uçağı olan M-18 Dromader, aynı zamanda yangın söndürme amaçlı olarak da kullanılmaktadır. İlk uçuşunu 1976 da gerçekleştiren tek motorlu uçak yaklaşık 2 bin 200 litre su kapasitesine sahip. Türk Hava Kurumu filosunda 11 adet M-18 Dromader bulunuyor ve 1986’dan beri kullanılıyordu. Yaptığı denetlemeler sonucunda THK’nın bakım yetkilerini elinden alan SHGM, şu anda bu uçaklardan sadece 4 tanesinin kullanımına izin vermektedir.