Hava olayları ve kazalarının soruşturulmasında kolaylık sağlaması amacıyla hava taşıtlarında halk arasında kara kutu olarak adlandırılan araç bulunmaktadır.
Kullanılan Cihazlar
Uçuş Veri Kaydedici (FDR), uçağınbelirli performans parametrelerini kaydetmek için kullanılan cihazdır. Bir FDR’nin amacı, kaza sonrasında kazanın nedenler hakkında bilgi verebilecek çeşitli sensörlerden veri toplamak ve kaydetmektir. FDR, uçakta taşınan iki tip uçuş kaydediciden biridir. Diğeri ise kazalar ve olay araştırması amacıyla uçuş güvertesindeki ortam seslerinikaydetmek için kullanılan Kokpit Ses Kaydedici (CVR) adı verilen cihazdır. CVR, kokpitte belirli bir alanda pilotların mikrofon ve kulaklık ses sinyallerini kaydeder ve saklar. İki tip cihaz günümüzde tek bir ünitede birleştirilmektedir. FDR/CVR olarak bilinir. En yaygın kullanılan kara kutu tipidir.
Uçuş Kaydedicilerin Özellikleri
Kayıt cihazının 6.5 milisaniye boyunca 3400 g (33 km / s²) hıza dayanabilmesi gerekiyor. Ayrıca, statik ezilme, yüksek ve düşük sıcaklıklarda yangınlar, derin deniz basıncı, deniz suyuna dalma ve sıvıya dalma gibi olaylara karşı korunmaları için gereklilikleri vardır. Kaydedicilerin kaza bölgesinden kurtarılmasını kolaylaştırmak için, yansıtıcı yüzeylere sahip parlak sarı veya turuncu renkte olmaları gerekir. Her birinin bir tarafında İngilizce olarak “FLIGHT RECORDER DO NOT OPEN” ve diğer tarafında Fransızca olarak “ENREGISTREUR DE VOL NE PAS OUVRIR” yazılmıştır. Cihazın su altında olduğu bir kaza durumundakurtarmaya yardımcı olmak için, otomatik olarak etkinleştirilen uyarı ışığıyla donatılmış olmalıdır.
Kaydedilen Parametreler Nedir?
Kaydedilecek parametre sayısı uçaklara göre farklılıklar gösterirler. En detaylı kayıt büyük yolcu uçaklarında yapılır. Küçük bir uçaktaki kaydedilen parametre sayısıveriler 15 ile 20 arasında değişirken, Büyük uçaklarda ise 88 temel parametre vardır. Yolcu uçaklarındaki kriter sayısı 250 ye yaklaşır. Bu parametrelerden bazıları; zaman, basınç irtifası, hava hızı, ivme (dikey), pilotun telsizi açma kapamaya elle müdahalesi, motor gücü, dış ortam sıcaklığı, otopilot durumu, radyo irtifası, hücum açısı, hidrolik basınç, fren basıncıdır. Kaza durumunda buverilerin analiziyle kaza nedeni anlaşılır. Örneğin; pilotun belirlenen anda motor gücünü arttırılmış ancak güç kolunun değeri motor gücü değeri ile eşleşmiyorsa, güç kolu ile motor bağlantısı kopukluk olduğu yorumlanabilir. Bilgiler ses kayıtlarıyla kıyaslanarak doğrulanır.Arıza anında durum bildirisi yapan pilotun konuşmaları da kara kutuda kaydolacağı için nedeninin tespitine kolaylık sağlayacaktır.
