Türkçemizde “Aletli İniş Sistemi” olarak adlandırılan ILS, hava araçlarının inişine yardımcı olan pist başında bulunan hassas yaklaşma sistemidir.
Uçağın pist başına kadar hassas bir yaklaşma gerçekleştirmesini sağlayan bu sistem, bir hava seyrüsefer yardımcısıdır. Bulut tabanın alçak olduğu ve meteorolojik görüş mesafesinin kısıtlı olduğu durumlarda hava aracının piste alçak bir şekilde yaklaşmasını ve piste elektronik sistemlerle emniyetli bir inişin gerçekleşmesini sağlar.
ILS sistemi Localizer ünitesi (yön bulucu), Glide-Path ünitesi (süzülüş hattı belirleyici), Middle and Outer Marker Beacons Üniteleri (Orta ve Dış Marker Üniteleri) olmak üzere 3 kısımdan oluşmaktadır.
Özellikle kış aylarında sisli ve karlı havaların görüldüğü, görüş mesafesinin kısıtlı olduğu durumlarda sık kullanılan bu sistem, kokpit ekibine istikamet ve süzülüş hattının bilgisini geçmektedir. Havalimanlarına ILS Sisteminin Kurulma Kriterleri Nelerdir?
Her havalimanına kurulmayan ILS sisteminin, bir havalimanına kurulması için havalimanın bulunduğu konumun çevresel arazi kodlarına uygun olması gerekmektedir.
ILS sisteminin kurulması için engebe kriterleri; kalkışta %2’lik eğim, inişte %2,5’lik eğimin altında olması gerekmektedir. Sistem kurulumunun havalimanı için gerekli olup olmadığı, havalimanının fiziki koşullarına göre belirlenir. Konumu düz yerde olan ve hava olaylarından sisin görülmediği, meteorolojik görüşün 800-1200 m olduğu havalimanlarında bu sistemin kurulumuna ihtiyaç duyulmamaktadır.
Aletli iniş sisteminin kokpit içerisinde göstermiş olduğu görüş mesafesi pist ışıklandırmasına bağlı olarak değişmektedir. Bu sistemin kullanılması tamamen pilotun inişte devre dışı kaldığı anlamına gelmemektedir. İnişte ILS kullanıldığında pilot sadece ILS sisteminin göstermiş olduğu bilgileri sürekli kontrol altında tutmaktadır. ILS İle Birlikte Kullanılan Sistemler Nelerdir?
- VOR: Radar seyrüsefer istikamet cihazı olan bu sistem, uçağın yön bilgisini kokpit ekibine göstermektedir.
- DME: Mesafe ölçen bu sistem, VOR sistemi ile birlikte kullanılır.
- TACAN: Askeri havacılıkta kullanılan bu sistem VOR sistemi ile DME sistemi yerine kullanılan, hava aracına yön ve uzaklık bilgisi veren sistemdir.
- ADF: Radyo sinyali yayınlayan bu sistem, istasyon istikameti hakkında bilgi vermektedir.
ILS Sistemi Nasıl Çalışır?
İki adet radyo vericisinden oluşan ILS sistemi birlikte yapmış oldukları açı ile kesişen yayın konisini oluştururlar.
Vericilerden biri pistin uzağında bulunup, yatay seviyeden yayın yapmaktadır. Diğer verici ise pistin yakınında bulunur. Pistin yakınında bulunan verici düşey seviyeden yayına geçip sistemi aktif hale getirmektedir. Radyo vericilerinin faal duruma geçmesi ile kokpit kısmında bulunan iniş sistemi radyo vericilerinin göndermiş olduğu sinyalleri algılayarak emniyetli bir inişin gerçekleşmesi sağlanır.
Aletli İniş Sisteminin havalimanının pistlerine yerleştirilmesi için, havalimanı çevresi radyo frekanslarını engellemeyecek seviyede olmalıdır.