Stall havacılık sektörünün göz korkutan kavramlarından birisidir. Perdovites olarak da adlandırılır. Peki bu bahsettiğimiz stall nedir ve nasıl oluşur?
Stall Nedir ve Nasıl Oluşur?
Her uçağın minimum uçma sürati vardır ve bunlar birbirlerinden farklıdır. Uçuşun herhangi bir safhasında uçak minimum süratin altına düşerse kanatlar gerekli kaldırma kuvvetini sağlayamaz ve aşağı doğru çökmeye başlar. İşte bu noktada, yani uçak minimum uçuş süratinin altında uçurulmaya çalıştırıldığında uçak stall’a girmiş olur. Stall’a giren uçak titremeye başlar. Uçağı stall’dan kurtarmak için pilotu ikaz eden uçak sistemleri pilotu uyarır hatta bazı uçaklarda sistem uçağın kontrolünü ele alarak uçağı bu durumdan kurtarmaya çalışır. Stall Hızı Nasıl Hesaplanır?
L= W
L= ½ × Palt × V2× CL × S
Vs= √ (2 × L / ρ × S × Cl)
Vs= √ (2 × W × g / ρ × S × Cl)
Yukarıdaki formülde de gördüğünüz üzere stall oluşumu uçağın hücum açısına bağlıyken stall hızı farklı bileşenlere bağlıdır. Stall Hızı Nelere Bağlıdır?
- Bunlardan birincisi, uçağın kütlesi ve buna bağlı olarak ağırlıktır. Uçağın belirli bir irtifadayken ağırlığı arttıkça stall hızı da yükselmektedir.
- İkincisi uçağın uçtuğu irtifadır. Bildiğiniz üzere uçağın irtifası yükseldikçe havanın yoğunluğu düşmektedir. Bu durumda uçağın taşıma üretmek için daha yüksek hızlara çıkması gerekmektedir. Yani irtifa arttıkça (havanın yoğunluğu düştükçe) uçağın stall hızı da yükselmektedir.
- Üçüncüsü sıcaklıktır. Sıcaklık arttıkça havanın yoğunluğu düşmektedir bu da stall hızının yükselmesine sebep olacaktır.
- Dördüncüsü ise, flap konfigürasyonudur. Özellikle firar kenarı flapları açıldığı zaman uçağın maksimum taşıma katsayısı önemli ölçüde artar ve buna bağlı olarak da uçağın stall hızı düşer.