Geçtiğimiz aylarda bir uçağın ABD’de bir ilkokulun üstüne yakıt boşalttığı haberi gündeme gelmişti. Bu haberi gören herkes bu durumu sorguladı ve herkes bunun çok tehlikeli, anti-çevresel bir olay olarak damgalamıştı. Bu davranışlar doğaldı çünkü bu her zaman görebileceğimiz ya da yaşayabileceğimiz bir durum değil. Yakıt boşaltma işlemini deneyimleyenlerimiz bunun farklı bir durumdan kaynaklandığını direk anlayabilir çünkü olağan bir şey olmadığı apaçık belli edilir. Yakıt boşaltma işleminin havacılıktaki adlandırılması “Fueldumping” veya “Fuel jettison’dur.” Uçakların tasarlanma aşamasında maksimum kalkış ve maksimum iniş ağırlıkları hesaplanır ve pilotlar bu kurallara göre kalkış iniş yapar. Eğer uçak maksimum iniş yapabileceği ağırlığın üstündeyse ve iniş yapması gerekiyorsa yakıt boşaltma işlemi uygulamak zorunda kalır. Çünkü uçakların inişlerde can, mal kaybına uğramaması ve hasar görmemesi için bu önemlidir. Mesela inişte ortaya çıkabilecek bir hasar milyonlar kaybettirirken, fazla yakıtın boşaltımı en fazla yüz binler kaybettirir. Ancak her uçakta yakıt boşaltma sistemi bulunmamaktadır. Daha çok uzun uçuş yapabilen büyük gövdeli uçaklarda bulunur. Havayolu firması isterse bulunmayan uçakların bazılarına da entegre edilir. Ancak her uçağa bu sistem yüklenemez özellikle bazı dar gövdeli uçaklara. Boeing’in 747, 777 gibi geniş gövdelilerinde ve Airbus’un A380, A330 gibi geniş gövdeli uşaklarında yakıt boşaltma sistemleri bulunmaktadır. Boeing 737, Airbus A320 gibi dar gövdeli olup bölgesel uçuşlar yapan uçaklardaysa bu sistem yoktur ve entegre edilmez. Yakıt boşaltma sisteminin olmadığı uçaklarda, pilotlar yere sert iniş yapmak zorunda kalırlar.
Yakıt Boşaltma Prosedürleri Nelerdir?
Yakıt boşaltma işleminin gerçekleşmesi için uçağın acil iniş yapması gerekmektedir. Örnek olarak; İzmir’den kalkış yapıp Londra’ya gidecek olan bir uçak acil bir durum yaşadı ve yarım saat içinde geri dönüş yaptı. Bu uçağın yakıt deposu neredeyse tam dolu ve bu kadar ağırken iniş yapamaz. Böyle bir durumda pilotlar ICAO ve FAA kurallarına bağlı kalarak belirli bir irtifada, seyrek nüfuslu ya da deniz üzerinde yakıt boşaltırlar. Böylece maksimum iniş ağırlığının altına düşerler ve iniş yapabilirler. Yakıt boşaltmadan önce pilotlar “mayday” çağrısı yaparlar. İniş yaparken pilotlarla, hava trafik kontrolörler daima iletişim halinde olurlar. Zaten acil durum için izin aşamasından itibaren her şey kontrolörün ve pilotun iletişiminde gerçekleşir. Sağlık sorunları veya yangın gibi durumlarda yapılan bu işlemde çevreyi ya da insanların sağlığını etkileyecek bir durum yoktur. Kerosen maddesi yakıtın boşaltıldığı irtifa sebebiyle hızlı bir şekilde buharlaşıyor. Ayrıca yapılan araştırmalarda da hızlı buharlaşması sebebiyle bir tehlike görülmemiştir. Tek tehlikesi yakıt boşaltan uçağın başka bir uçağın üzerine yakıt boşaltıp yerdeki uçağı tehlikeye sokmasıdır. Bu sorunu da engelleyecek birden fazla kural bulunmaktadır. Eğer bir gün bulunduğunuz uçağın yakıt boşaltmasına denk gelirseniz. Göz ucuyla da olsa izlemenizi umarım.
