Yolcu uçaklarının aksine pek konfor barındırmayan kargo uçakları malzeme taşımak için tasarlanmış uçaklardır. Yolcu uçaklarında gördüğümüz küçük kapıların aksine dev gibi kapılara sahip kargo uçaklarında koltuk ya hiç bulunmuyor ya da sadece birkaç tane bulunuyor. Peki ama yolcu taşımacılığı için tasarlanan uçaklar sonraları neden kargo uçağına çevrilir? Aslında bu dönüşümün temelinde ekonomik sebepler bulunuyor. Dünya çapında sürekli büyüyen hava kargo pazarı için öngörülen gidişat gene büyümesi yönündedir. Bu talebe cevap vermek için iki şekilde kargo uçağı elde edebiliriz:
- Yeni bir kargo uçağı almak.
- Yolcu uçağını kargo uçağı yapmak.
Kargo uçağına dönüştürülen uçaklar yolcu uçağı için ömrünü tamamlamış uçaklardır. Yolcular için ömrünü tamamlayan bu uçakların aslında kargo için hala ömrünün olması şirketlere maliyet yönünden daha avantajlı geldiği durumlarda ise uçaklar dönüştürülür.
Dönüşüm Fikri Nerden Doğdu?
1970lerin sonu ve 1980ler boyunca ABD’de artan express kargoların hızlı gelişimiyle kargo uçağına duyulan ihtiyaç artmıştır. Havayollarının uçak modifikasyon atölyelerinde yolcu uçaklarını dönüştürme işine başlanmıştır. En önemli değişiklik ise yeni uçağa yetecek büyüklükte bir kargo kapısı koymaktı. Herhangi bir standarttan yoksun o ilk dönemlerde kargo kapısı ana gövdeden kesilen parçalardan bile yapılıyordu. Takvimler 1992 yılına geldiğinde STA Mobile tarafından 23 adet B727 yolcu uçağının kargo uçağına dönüştürülmeye başlandı. 1997 yılınınşubat ayında gelindiğinde ise Fedex için Douglas Products Division tarafından 120 günde ağır bakımları da yapılarak DC-10 dönüşümü yapıldı. İşte bu olaylar yolcu uçaklarının kargoya dönüştürülmesi için temel teşkil etmiştir. Bu arada FAA tarafından bazı standartlar belirlenmeye başlanmıştır ve STCs (Supplemental type certificates-Ek tip sertifikası)alınması zorunluluğu getirilmiştir. Bu sertifikayı almaya hak kazanan şirketler dönüştürme için yetkili kılındı.
Hangi Uçaklar Dönüştürülüyor?
Yolcu uçağı için ömrünü dolduran uçakların dönüştürüldüğünden bahsetmiştik. Ama bir yolcu uçağının ömrünü tamamlaması demek tam olarak ne demek? Şöyle ki uçakların dönüştürülme yaş aralığı 12-22 yaş aralığıdır. 12 yaşından küçük uçakların hala yolcu uçağı olarak kar getirebilme kapasitesinden dolayı çok tercih edilmiyor. 22 yaşından büyük uçakların da kalan ömrünün dönüştürme maliyetini karşılayamayacağı için tercih edilmiyor. En çok dönüştürülen uçak Boeing modelleridir. Çünkü genel olarak şirketlerin elinde en fazla bu uçaktan vardır. Piyasada yolcu uçağı olarak ömrünün tamamlamış birçok MD80 uçağının bulunmasına rağmen dönüştürülmeme sebebi ise dar gövdeli olması sebebiyle standart paket ve konteynerlerin yüklenememesidir.
