resmin alt tagı

ARFF Cat Seviyeleri Neyi İfade Eder?

Neden Kategorize Ediyoruz?

Havacılık sektörü ne kadar gelişmiş bir oluşum olarak gözükse de bu gelişimin arkasında yatan yaşanmışlıklar, can kayıpları, yaralanmalar mevcuttur. Yaşanan talihsiz olaylardan çıkarılan dersler sayesinde şuan ki yani gelişmeye devam eden havacılık sektörü ortaya çıkmıştır. Bu yaşanan talihsiz olayları göz ardı etmeyen kural koyucu organizasyonlar bazı hayati önem taşıyan uygulamalara kategorizasyon sistemi geliştirmişlerdir. Böylece kategorize edilen uygulamalar için daha emniyetli bir ortam oluşturulmuştur. Aletli İniş Sistemi (ILS) ve Havalimanı Kurtarma ve Yangınla Mücadele (ARFF) başlıca örnekler arasında sayılabilir. ARFF Seviyeleri Nasıl Belirlenir?

Her havalimanında uygulanacak olan emniyet seviyesi, havalimanını kullanan uçakların boyutlarına göre belirlenir. ARFF seviye sisteminde havalimanını kullanan uçakların toplam uzunluğu ve azami gövde genişliği değerlerine göre emniyet seviyesi oluşturulur. Bu seviyelendirme sayesinde uçakların toplam uzunluğuna ve azami gövde genişliğine karşılık gelen kategori numarası vasıtasıyla ilgili uçağa ne kadar miktarda su uygulanacağı, ne kadar sayıda yangın söndürme aracına ihtiyacı olacağı gibi değişkenler karşılık gelmektedir.

Yangın Söndürücü Maddelerin Türleri

Yangın söndürücü maddeler temel ve tamamlayıcı maddeler olmak üzere ikiye ayrılır. Temel maddeler, daimi kontrol sağlarken tamamlayıcı maddeler yalnızca geçici bir kontrol sağlar. Tamamlayıcı maddeler hızlı yangın söndürme kabiliyetine sahiptir. Temel Yangın Söndürücü Maddeler Seviyeleri:

  • Asgari A performans seviyesini karşılayan köpük.
  • Asgari B performans seviyesini karşılayan köpük.
  • Asgari C performans seviyesini karşılayan köpük.
  • Söz konusu maddelerin kombinasyonu.

Tamamlayıcı Yangın Söndürücü Maddeler Seviyeleri:

  • Kuru kimyasal tozlar (sınıf B ve C tozlar).
  • En az aynı yangınla mücadele kapasitesine sahip diğer yangın söndürücü maddeler.

Yangın Söndürme Uçakları Nasıl Çalışır?

Dünyada her yıl yaklaşık olarak 7 milyon yangın ihbarı yapılmakta. İstatistiklere bakıldığında ise Türkiye’de her yıl ortalama 3 bin orman yangını çıkıyor. Çıkan bu yangınlara en etkili müdahale ise Yangın söndürme uçakları ile yapılmaktadır. Orman yangınlarına havadan ilk müdahale 1930’da Ford Tri-Motor uçağı ile yangın bölgesine su dolu bir fıçı atılmasıyla gerçekleşti. Günümüze bakıldığında ise çok daha farklı havadan yangın söndürme teknikleri kullanılmaktadır. Yangın bölgesine uçak ya da helikopterle söndürücü madde dökmek, olay bölgesine paraşüt veya helikopterden iple itfaiyeci indirmek de yaygın olarak kullanılan yöntemlerdendir. Peki Bu Yangın Söndürme Uçakları Nasıl Çalışır?

Yangın söndürme uçaklarını, belli dolum tesislerinden gerekli söndürücü malzemeleri alıp ateşin üstüne bırakanlar ve dolum tesislerine ihtiyaç olmadan, göl veya büyük nehir gibi büyük ve geniş su kaynaklarından yükü alıp yangına müdahale şeklinde 2 farklı başlıkta incelenebilir.

Taşıdıkları söndürücü miktarına göre dört gruba ayrılmakta:

  1. Hafif (Light) Sınıf: 3 bin 800 litrenin altında yük taşıyanlar
  2. Orta (Medium) Sınıf: 3 bin 800 litre ve 38 bin litre arasındaki yük miktarını taşıyanlar
  3. Ağır (Heavy) Sınıf: 38 bin litre 76 bin litrenin arasındaki yük miktarını taşıyanlar
  4. Süper Ağır (Super Heavy) Sınıf :76 bin litre üstü yük miktarı taşıyanlar

Dünyanın Yangınla Mücadele Eden En Büyük Hava Aracı ‘SUPERTANKER’

Boeing 747-400’den dönüştürülmüş, dünyanın en büyük yangın söndürme uçağı Supertanker,8 basınçlandırılmış tankında yangın söndürme için özel jel, köpük gibi kimyasalları ve yaklaşık 90 bin litre suyu taşıyabilmektedir. Bu tanklarda bulunan sıvılar 4 ayrı pompalama sistemiyle aynı anda büyük bir kuvvetle boşaltılabildiği gibi yapay yağmur şeklinde de tahliye edilebiliyor.30 dakika gibi kısa sürede bütün tankları doldurulmaktadır. Jel, köpük uçaklardan 2 kat daha fazla sıvı kapasitesine sahiptir.

Türkiye’de Kullanılan İlk Yangın Söndürme Uçağı

Tarım uçağı olan M-18 Dromader, aynı zamanda yangın söndürme amaçlı olarak da kullanılmaktadır. İlk uçuşunu 1976 da gerçekleştiren tek motorlu uçak yaklaşık 2 bin 200 litre su kapasitesine sahip. Türk Hava Kurumu filosunda 11 adet M-18 Dromader bulunuyor ve 1986’dan beri kullanılıyordu. Yaptığı denetlemeler sonucunda THK’nın bakım yetkilerini elinden alan SHGM, şu anda bu uçaklardan sadece 4 tanesinin kullanımına izin vermektedir.

Uçağın Kargo Bölümünde Yangın Çıkarsa Ne Yapılır?

Uçakta yangın tehlikesi olabilecek belli başlı yerler vardır. Bunlardan biri uçağın kargo bölümüdür. Kargo bölümünde oluşabilecek üç farklı yangın tipi vardır.

A tipi yangın: Kağıt, odun gibi maddelerin yanması ile oluşan yangınlardır.

B tipi yangın: Hidrolik sıvı, yakıt gibi yanıcı sıvıların yanması ile oluşan yangınlardır.

C tipi yangın: Metan, propan gibi yanıcı gazların yanması ile oluşan yangınlardır.

Uçakta Oluşan Yangınları Algılayan Sistemler Nelerdir?

Uçak içerisindeki yangın durumunu anlayan ve uçuş ekibine haber ileten iki tür dedektör bulunur. Birincisi yarı iletken yangın dedektörleridir. Dedektörün bağlandığı yerdeki direnci ölçerek direncin belirli bir sayının altına düşmesi sonucunda alarm durumuna geçebilir. İkincisi gaz basınçlı yangın dedektörleridir. Dedektördeki paslanmaz çelik tüpün içerisindeki gazın yangın durumunda sıcaklığının artması ile basıncı artar ve dedektörün alarm durumuna geçmesini sağlamış olur. Çıkan Yangınlar Nasıl Söndürülür?

Uçakta çıkan yangınların önlenmesi için her yangın için ayrı yangın söndürme malzemesi kullanılır.  A tipi yangın için su, B ve C yangın tiplerinde halon gazı kullanılır. Halon gazı, halon 1211 ve halon 1301 olarak ikiye ayrılır. Halon 1211 manuel olarak kullanılırken halon 1301 otomatik söndürme sistemlerinde kullanılır. Uçak ekibi yangını manuel olarak söndürmek isterse halon 1211, su tüpleri ile söndürebilir fakat c sınıfı kargo bölümü uçuş sırasında uçuş ekibi tarafından erişime açık olmaz. Bunun için orada çıkan bir yangında otomatik yangın söndürme sistemleri devreye girecektir. Sistemler yangını halon 1301 yardımı ile söndürecektir.

Yangınla Mücadele İçin Kullanılan Hava Araçları Nelerdir?

Son zamanlarda dünya genelinde büyük orman yangınları çıkıyor. İtfaiye araçlarının hatta insanların bile söndürmekte zorlandığı bu yangınlarda çok etkili bir çözüm yolu daha var. Yangın söndürmede kullanılan helikopter ve uçaklar inanılmaz derecede düşük uçuşlar yaparak yangınlara karşı etkin bir rol oynuyorlar. O zaman helikopterden uçağa ormanlarda kullanılan bu hava araçlarına gelin bakalım.

DC-10 Tankeri

Halen kullanılmakta olan en büyük yangın söndürme hava tankerlerinden biri DC-10’dur. Bu uçak, içeriği göbeğe monte edilmiş bir tankta 12.000 galon su veya yangın geciktirici taşıyabilir, içeriği sekiz saniye içinde serbest bırakılabilir. Bu hava tankerlerinden üçü şu anda faaliyettedir, en son Güney Kaliforniya’daki 2016 Sherpa, San Gabriel Kompleksi ve Çam Yangınlarında kullanılmaktadır.

CL-215 Scooper

Scooper, Kanada’nın uçak üreticisi olan Canada Air tarafından üretilen yangın söndürme uçaklarının ilkidir. 2 mürettabat sayısına sahip olan bu uçak, 1000 galondan fazla su taşıyabilir.

Be-200

Rusya üretimli olan Be-200, 3.170 galon su taşıyabilir ve denizde yeniden yüklenebilir. Yakın zamanda Türkiye’de bu uçaklar için Rusya ile temaslarda bulunmuştu.

S-64 Skycrane

Hem gökdelenlerin inşasında hem de yangınlarda kullanılan S-64’ler 2650 galon su çekerek yangınla mücadelelerde çok etkili olabiliyor. Ayrıca helikopter, yolcu kurtarma durumlarında 30 kişilik bir kapasiteye sahip.

resmin alt tagı

Herkes İçin Havacılık Derneği, 2015 yılında öğrenciler tarafından kurulan ve yönetilen bir dernek olarak İLK ve TEK olma özelliğiyle havacılık tarihine imzasını bırakmıştır.

Bugün itibariyle ise 3150+ üyesi ve 7 temsilciliği ile Havacılığın En Büyük Sivil Toplum Kuruluşu haline gelmiştir.

Mail Formu

     

    İletişim

    Yenişehir Mahallesi Osmanlı Bulvarı No:2 Ayport Sitesi A Blok Ofis No:2
    Pendik/ İstanbul

    info@herkesicinhavacilik.com