resmin alt tagı

Uçaklar Atmosferin En Yüksek Hangi Tabakasında Uçuş Yapabilir?

Atmosferin katmanları dünyaya yakınlıkları sırasıyla,

  • Troposfer
  • Stratosfer
  • Mezosfer
  • Termosfer
  • Egzosfer’dir

Troposfer katmanında meteorolojik olaylar görülmediğinden uçakların en rahat uçuş gerçekleştirdikleri katman troposfer katmanı olarak bilinmektedir.

Hangi Uçak Hangi Katmanda Uçar?

Troposfer katmanında uçuşun rahat olmasından kaynaklı hafif uçaklar ve helikopterler troposfer katmanında seyrüsefer gerçekleştirirler. Ayrıca hafif uçakların basınç kabinleri olmamasından dolayı troposfer katmanı hafif uçaklar için daha güvenlidir. Ticari uçaklar ise türbülansın ve hava trafiğinin daha az yoğun olduğu stratosfer katmanında uçuşlarını gerçekleştirirler. Jet uçakları da aynı ticari uçaklar gibi stratosfer katmanında rahatlıkla uçuş gerçekleştirebilirler.

Uçaklar Kaç Fitte Uçarlar?

Ticari uçakların birçoğu stratosferin alt kısımlarını oluşturan 30.000 ile 39.000 fit arası yüksekliklerde seyrüseferlerini gerçekleştirirler. Ticari uçaklar için maksimum uçuş yüksekliği 42.000 fit ile sınırlandırılmıştır. Fakat uçak tipinden uçak tipine göre verimli uçuş yüksekliği değişiklik gösterebilmektedir. Bundan kaynaklı Concorde uçak tipi verimli uçuşunu gerçekleştirebilmek için 50.000 ila 60.000 fit yüksekliğe çıkması gerekmektedir. Bu yükseklik ticari uçakların sıklıkla uçmadıkları alan olarak adlandırılır.

Uçaklar Neden Yüksek İrtifada Uçar?

Uçakların yüksek irtifada uçmalarının başlıca sebepleri bulunmaktadır. Örneğin,

  • Yakıt Verimliliği: Havanın yüksek katmanlara doğru çıkıldıkça incelmesinden kaynaklı uçaklar yakıttan tasarruf sağlayabilmektedirler. Fakat yüksek irtifada uçmanın kötü yanlarından biri de oksijen azlığıdır. Uçak motorları jet yakıtlarını oksijen ile yaktığından çok yüksek irtifalarda bu durum uçak motorları için tehdit oluşturabilmektedir.
  • Hava Trafiği: Yüksek fitte uçan ticari uçaklar hava trafiğinden dolayı zamandan tasarruf sağlayarak varış noktalarına daha kısa sürede veya tam zamanında varmak konusunda avantaj sağlayabilmektedirler.
  • Türbülans: Yüksek fitlere doğru çıkıldıkça türbülanstan kaçmakta kolaylaşacağı için ticari uçaklar yüksek fitlerde daha güvenli ve sorunsuz uçuş yapabilme avantajı sağlayabilmektedir.

Uçaklar Atmosferin Hangi Tabakasında Uçarlar?

Uçaklar genellikle çok yüksek irtifalarda uçarlar çünkü uçaklar gökyüzüne yükseldikçe hava daha ince olur ve daha az sürüklenme yaşanır. Bundan dolayı yüksek irtifalarda olan uçaklar daha hızlı uçabilirler ve daha az yakıt kullanabilirler. Hava yolu endüstrisinde “tercih edilen bölge” genellikle 35.000 feet yükseklikle başlar ve 42.000 feet yükseklikle biter.

Çok yüksek irtifalarda uçan bir uçak, motorlara uygun yanma için kullanılan oksijen miktarının çok düşük olması sebebiyle çok yüksek irtifada uçmazlar. Yolcu uçaklarının düşük irtifalarda seyahat etmesi, daha yüksek hava direnci ile karşılaşılacağı anlamına gelir. Diğer bir yandan bir zamanlar çok popüler olan Concorde 50.000 ile 60.000 feet yükseklikte ve ticari yani yolcu uçaklarının uçmadığı bir bölgede uçuyordu.

Yüksek irtifalarda seyahat eden uçakların tipik olarak atmosferin alt bölgelerinde bulunan kötü hava şartlarından da uzaklaştığı anlamına geliyor. Dünyadaki hava olaylarının büyük çoğunluğu, atmosferin en alt tabakası olan troposferde meydana gelir. Yaklaşık 36.000 feet kadar bu aralık sürer. Helikopterler ve hafif uçaklar tipik olarak troposferde uçarlar. Hafif uçaklarda ise kabin basınç ayarı yoktur. Bu nedenle, yaklaşık 10.000 feet yükseklik aralığında kalırlar. Ticari uçaklar doğal olarak daha az türbülans ve daha az hava trafiğine sahip olan stratosferde seyahat etmeyi tercih eder.

Güvenli Uçuş İrtifa Kanunları

Dünya çapında, uçakların seyahat edebileceği düşük güvenli irtifaları sayısız yönetmelik tarafından yönetilir. Yasalar esas olarak yolcu uçaklarının aksine hafif uçaklar için geçerlidir. Genellikle, herhangi bir hava aracının, kişi veya yapı üzerinde 500 feet ya da bir alanda 1.000 feet altında uçması kanunlara göre yasa dışı sayılır.

Uçakların Yüksek İrtifada Uçmasının Avantajları

  • Uçaklar yüksek irtifada daha hızlı uçarlar.
  • Uçaklar yüksek irtifada daha az yakıt tüketirler.
  • Kötü hava şartlarından uzakta kalmış olurlar.
  • Daha az türbülans yaşarlar.
  • Daha az trafiğin olduğu bölgede uçmuş olurlar.

Uçaklar Ne Kadar Yüksekte Uçar?

Uçakları iniş ve kalkış haricinde, gökyüzünde her zaman çok yükseklerde görürüz. Aslında bu uzaklık farklı sebeplere ve faktörlere bağlı olsa da elbette sayısal değerleri bulunmaktadır. Her uçak belirli bir irtifaya kadar yükselmekte ve bu konumunu gökyüzünde olabildiğince korumaya çalışmaktadır. Ekstra bir bilgi vermek gerekirse uçakların belirli yüksekliklere kadar çıkmasının en önemli sebeplerinden birisi de yakıt tasarrufudur.

Uçakların En Fazla Uçtukları Mesafe Nedir?

Genellikle merak edilen soruların başında gelen uçaklar en fazla ne kadar yüksekliğe çıkar. Uçakların en fazla uçtukları yükseklik ortalama 10 kilometredir. Bir diğer önemli konu ise uçakların çıkabileceği en yüksek sınır. Bu sınır ise; 160 kilometre olarak belirlenmiştir. Bundan ötesi ise uzay olmuştur. Bu yüzden uçakların seyir yüksekliği 35.000 feet yani 10,6 km’dir. Uçakları tiplerine göre sınıflandırma yapacak olursak;

  • Yolcu uçakları, genellikle 30-35 bin feet yani yaklaşık 10 km civarında yükseğe çıkmaktadırlar.
  • Ticari uçaklar yaklaşık 10,6 km yükseklikte, ortalama 10.600 km/saat hızla uçar.
  • En büyük ticari yolcu uçağı, yeryüzünden 12.200 metre yüksekliğe çıkabilecek şekilde dizayn edilmiştir.
  • Yüksek uçakların kanatlarının üzerinde taşıma ve kaldırma kuvveti bakımından sorun meydana getirdiğinden çok fazla yükseğe çıkamazlar.
  • Uçmak için azami bir irtifa yok ancak bilinen rekor uçuş yüksekliği 123 bin 520 feet ile Alexander Fedatov’un 1997’de Sovyet yapımı MİG- 25M ile uçuşunda ölçülmüştür.

Uçakların Uçtukları Yüksek Mesafelerde Oluşabilecek Sorunlar

Uçaklar yerden yükseldikçe avantajlar sağlasa da beraberinde dezavantajları da sürüklemektedir. Mesela yükseklere çıkan uçakların kabin içindeki basıncın düşmesinden dolayı uçağın içinin yolcuların rahatsızlık yaşamaması için yeterli oranda oksijen içeren hava ile basınçlandırılması gerekecektir. Çünkü yükseldikçe atmosfer incelir hava basıncı azalır. Bu durumda tedbirler alınmalı ve yolcuların rahatsızlık yaşaması engellenmelidir. Bu engellemeyi yapan sistem ise uçaklarda bulunan özel sistemlerdir. Basınç belirli bir sınıra düştüğünde hava takviyesi yaparak bu özel sistemler sorunu gidermektedir.

Sonuç olarak uçakların uçtukları yükseklikler farklı nedenlere bağlanmaktadır. Pilotların, farklı irtifalarda sorun yaşamaması, daha ekonomik hale gelmek istemesi ve güvenlik açısından daha tedbirli olması için belirli yüksekliğe kadar çıkılmasında sorun yoktur.

resmin alt tagı

Herkes İçin Havacılık Derneği, 2015 yılında öğrenciler tarafından kurulan ve yönetilen bir dernek olarak İLK ve TEK olma özelliğiyle havacılık tarihine imzasını bırakmıştır.

Bugün itibariyle ise 3150+ üyesi ve 7 temsilciliği ile Havacılığın En Büyük Sivil Toplum Kuruluşu haline gelmiştir.

Mail Formu

     

    İletişim

    Yenişehir Mahallesi Osmanlı Bulvarı No:2 Ayport Sitesi A Blok Ofis No:2
    Pendik/ İstanbul

    info@herkesicinhavacilik.com