Hava taşıtlarının bakım ve arıza gibi temel onarım prensipleri mevcuttur. Bu işlemlerin yapılması uluslararası kurallara bağlanmıştır. Ayrıca bu işlemler sırasında kullanılacak belirli dokümanlar mevcuttur. Bunlardan bir tanesi de uçak teknisyenlerinin kullandığı AMM (Aircraft Maintenance Manual) kitabıdır.

AMM (Aircraft Maintenance Manuel) Nedir?

Bu doküman teknisyenlerin kullandığı bir el kitabıdır. Teknisyenler çoğu işlemleri bu el kitabına bakarak yapmaktadırlar. Uçak bakımının temel kitabı dersek daha açıklayıcı olabilir. Uçağı imal eden kuruluş tarafından yayınlanır ve gerekli görülen durumlarda revizeye gidilebilir. AMM atölyelerde yapılan detaylı işlemleri kapsamaz. Sadece uçak üzerinde yapılabilecek işlemleri kapsar. AMM El Kitabı İçeriğinde Neler Bulunur?

Dokümanın içeriğinde genel olarak uçak üzerinde yapılabilecek işlemleri kapsar şeklinde ifade etmiştik. Daha detaylı olarak, AMM el kitabında şu içerikler yer almaktadır;

• Sistem çalışmaları, sistemler hakkında bilgi
• Malzeme söküm takımı
• İkmaller
• Parça değişimi
• Çalışma limitleri
• Kontroller/ Muayene
• Testler
• Temizlik/ Boya
• Bakım pratikleri
• Onaylı tamirler gibi işlemlerle alakalı bilgileri içeren bir el kitabıdır.

Sonuç olarak; uçak üzerinde aniden gelişen ya da daha önce meydana gelmiş bazı teknik hatalar oluşabilir. Bu teknik ve sistemsel hatalarda uçak bakım teknisyenlerine duyulan ihtiyaç oldukça fazladır. Teknisyenler bir başka deyişle havacılığın ‘gizli kahramanlarıdır’ şeklinde ifade edebiliriz. Uçak üzerindeki tüm sıkıntıları çözebilmek için uğraşırlar. Bu uzun uğraşlara yardımcı olan ve sürekli taşımaları gereken AMM el kitabına oldukça fazla ihtiyaç duymaktadırlar. Bu el kitabının işlemler hakkında birçok bilgiyi yer edindirmesi hem teknisyenler açısından kolaylık sağlayacaktır hem de daha güvenilir ve eksiksiz bir şekilde uçak üzerinde yapılan işlemler tamamlanacaktır. Bu nedenle hazırlanan havacılık dokümanları havayolu firmalarında önem arz etmektedir.

Uçaklar günümüzde en güvenilir ulaşım araçları diyoruz, bu güvenilirliği yolcu ve mürettebat için sağlamak havacılığın en önemli önlemleri arasında geliyor. Uçak bakımları, süresi gelince ertelenemez ve geçiştirilemez. Bu nedenle bakımlar tüm parametreler kontrol edilerek, gerekirse değiştirilerek birçok kontrolden geçilerek yapılır. Uçak bakımı yapan merkezler onaylanarak hizmete sunulur, bu merkezlerde yeterli sayıda araç-teçhizat, tecrübeli bakım teknisyeni ve mühendisleri bulunur.

Uçak Bakımları Nasıl Sınıflandırılır?

• Her uçuştan önce yapılan bakımlar
• Günlük bakımlar
• Haftalık periyodlarla yapılan bakımlar
• A Bakım 300-400 saatte yapılan bakımlar
• B+C 3000-4000 saatte yapılan bakımlar
• Her 5 yılda bir yapılan bakımlar

Bakımda Uyulması Gereken Koşullar

Bütün uçak bakımlarındaki referanslar AMM (Aircraft Maintance Manuel) bakım kartları ve bakımla ilgili dokümanlardır. Bu dokümanlardan farklı bir bakım yapılamaz. Uçağın gerekli tüm kontrol aşamaları ve süreçleri ilgili maddelere uyularak yapılmalıdır.

Bakım Öncesi Kontroller

Bakıma gelen uçaklarda öncelikle; air condition (havalandırma), APU, motor ve hidrolik kaçakları için motorlar çalıştırılarak bu bölgelerdeki kontroller yapılır. Bakıma girecek olan uçağın, uçuş saatleri ve arızalarının yazıldığı defteri (Aircraft Maintence Log) C kategoriye teslim edilir. Uçağın seyir defterine kayıtlı arızalar var ise ITEM yazılarak bu arızalar giderilir.

Bakım Süreci Kontroller

Öncelikle, uçağın statik pitot tube ve diğer girişlerin koruyucuları takılır, ardından uçağın planlanmış bakım programına uygun olarak tüm bakım süreci başlamış olur. Uçağın sökülen parçalarına zarar verilmemeli, hasar gören parçalar ise tamire gönderilmelidir. Sökülen veya tamir edilen her parça için AMM Faal kartları eksiksiz bir biçimde doldurulmalıdır.

Bakım Sonrası Kontroller

Yapılan hangar içi bakımdan sonra bakım için ayrılmış apronlarda motor çalışması kontrol edilir, tüm bakım sürecini kapsayan “Maintance Exit Check List”e uygun olarak baş teknisyen ve görevli mühendis tüm bakımı kontrol eder. Beraber motorlar uyumlu bir şekilde çalıştırılıp, motorların çalıştırılmasında uygulanacak yağ, yakıt, hidrolik ve hava gibi kaçak kontrolleri ile motor indikasyonları, motor performansları ve motorların vibrasyonları bu esnada kontrol edilir. Olumsuzluklar var ise motorları kapatılır ve ilgili bakım kartlarının gerekli adımları uygulanarak tamamlanmış olur.

Bakıma giren uçağın bütün kartları C Kategori de toplanır. Bakım sürecinde işlenen kartların listesi tek tek kontrol edilip listenin eksiksiz olarak tamamlandığından emin olunur. Bakımı biten uçağın Uçak Servise Verme Sertifikası (CRS) yayınlamış olur.