Mustafa Halit Akbal, Author at Herkes İçin Havacılık Derneği

Aktarma Yapacak Bir Yolcunun Uçağı Rötar Yaparsa Ne Olur?

Rötar, Aktarmalı Uçuş Kavramları Ne Anlama Gelir?

“Aktarma Yapacak Bir Yolcunun Uçağı Rötar Yaparsa Ne Olur?” sorusuna cevap vermeden önce konunun daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla “Aktarmalı Uçuş” ve “Rötar” kavramlarını basitçe açıklanması gerekir. Rötar kavramı; “herhangi bir taşıtın gelişinde veya gidişinde yaşanabilecek olası gecikmeler” şeklinde tanımlanıyor. Bu kelimeyi, bahse konu taşıt uçak olduğu için, uçağın gelişinde veya gidişinde yaşanması olası gecikmeler anlamında kullanmamız yanlış olmaz. Bir diğer kavram ise “Aktarmalı Uçuş”. Aktarmalı uçuş; havayolu şirketlerinin bazı destinasyonlara non-stop veya direkt uçuş gibi imkanları sağlayamadığı durumlarda uyguladığı ve aktarmanın yapılacağı ara durakta yolcunun uçuş numarasının, uçağının ve gerekirse de ana varış noktasına ulaşmak için kullanılacak terminalin değişmesi gibi durumların meydana geldiği uçuş türü. Ayrıca, eğer aktarmalı uçuş gerçekleştiriyorsanız, “transfer yolcu” olarak adlandırılırsınız.

Aktarmalı Uçuşta Uçak Rötar Yaparsa Ne Olacak?

Ülkemizde havacılık sektöründeki neredeyse tüm çıkmazlara çözüm üreten SHGM, bu konuyla ilgili de gerekli önlemleri almış bulunmakta. Hızlıca bu önlemlerden bahsetmek istersek; SHGM kararınca, SHGM’ ne bağlı tüm Türk havayolu şirketlerini, Türkiye çıkışlı ve iç hat uçuşlarını kapsamak suretiyle eğer, aktarmalı uçuş sırasında herhangi bir gecikme yaşanırsa gecikmenin süresine bakılmaksızın ilgili havayolu şirketi mağdura en az 2 defa telefon görüşmesi imkânı (isteğe göre e-posta, faks, telgraf) sağlamalıdır. Gecikme süresi 2-3 saat arası sürerse, ilgili havayolu şirketi mağdura sıcak-soğuk içecek ikramında bulunmalıdır. Gecikme süresi 3-5 saat arası sürecekse yine havayolu şirketi tarafından mağdura gecikmenin yaşandığı zaman dilimine göre öğün yemeği veya dengi yemek çeki verilmelidir. Gecikme süresi 5 saatten fazla ise öğün yemeği veya yemek çeki ile birlikte eğer aktarma uçuşunun zamanı geçtiyse 7 gün içerisinde mağdurun tüm masrafları karşılanmalıdır. Gecikme süresinin 8 saatten fazla olduğu durumlardaysa havayolu şirketi tarafından mağdurun konaklama ve havalimanına transfer işlemleri gerçekleştirilmelidir. Ya da mağdur tarafından talep edilirse 7 gün içinde havayolu şirketi tarafından mağdurun uçak bileti masraflarını karşılamalıdırlar. Son olarak da gecikme sonucu uçağa yetişilememişse, uçak bileti, pasaport ve havayolu şirketi iletişim bilgileriyle ilgili mecralara başvurulmalı ve havayolu şirketi tarafından sonraki uçağa binmek üzere yer ayrılmalıdır.

Avrupa Birliği Üyesi Olan Havayollarında Durum Ne?

Avrupa Birliği çıkışlı uçuşlarda ise bu gibi durumlarda esas alınan yönetmelik Avrupa Birliği Yönetmeliği 261/2004’tür. Bu yönetmeliğe göre; mesafesi 1500 kilometreye kadar olan uçuşlarda 250 Euro, 1500-3500 km arası uçuşlarda 400 Euro, 3500 kilometreden fazla uçuşlar için 600 Euro tazminat alınabilir. Ancak bu tazminatların alınabilmesi için hedef havalimanına gecikme süresinin 3 saat veya daha üstü bir süre olması gerekiyor. Ayrıca tazminatlara ek olarak yine ücretsiz iletişim hakkı, öğün yemeği ve konaklama imkanlarının da mağdura verilmesi zorunludur. Bu haklardan son 3 senelik uçuşlar için de faydalanılabilir. Bu kurallar sadece Avrupa Birliği havayolları için geçerlidir. Ancak istisnai durumlarda (elverişsiz hava koşulları, grevler ve hava trafiği kısıtlamaları vb.) hiçbir kuruma herhangi bir şekilde tazminat veya hak talebinde bulunulamaz. Ayrıca havalimanlarında kontuardaki görevlilerin yolculara, talep edildiği durumda yolcu haklarını içeren broşürü vermesi gerekir.

Mustafa Halit Akbal Eylül 22, 2020

Bilgi Deposu

Pistten Çıkan Uçaklar Zarar Görür Mü?

Pistten çıkan uçak elbet ki zarar görür. Çünkü pist, hava araçlarının sağlıklı bir şekilde iniş, kalkış ve farklı operasyonel manevralarının yapılabilmesi amacıyla tasarlanmış çevresindeki zeminden izole edilmiş özel bir sahadır. Eğer uçak, herhangi bir sebepten dolayı kendisine tahsis edilmiş bu özel alanın dışına çıkarsa başta iniş takımı olmak üzere pist dışına çıkışın şiddetine bağlı olarak uçağın farklı birçok yapısal parçasında ciddi zararlar meydana gelebilir. Sonuç olarak, bu tür elim olayların yaşanmaması için gerekli tedbirlerin alınması ve azami emniyetin sağlanması gerekmektedir. Açıklanan usullerin uygulanması ve takibi konusunda başta DHMİ ve SHGM gibi kurumlar olmak üzere tüm meydan otoritelerinin sorumluluklarını yerine getirmeleri önem taşımaktadır.

Ülkemizde Gerçekleşen Pistten Çıkma Kazaları Var Mı?

Bu kısımda ise özellikle son 2 sene içerisinde 1’i kaza diğer 2’si kırım olmak üzere toplamda 3 olay geçiren Pegasus Havayolları ele alınabilir. Gerçekleşen olayların 1 kaza ve 1 kırımı Sabiha Gökçen Havalimanı’nda, 1 kırımı ise Trabzon Havalimanı’nda yaşandı. Olayların geçtiği yerler farklı olsa da sebepleri aynı: Pistten çıkma. Pistten çıkmaların sebeplerine bakıldığı zaman ise çoğunlukla pist zemini şartlarının veya hava durumunun kötü olması sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak böylesi yıkıcı olayların yaşanmaması için önlemlerin uygulanmasının gerekliliği anlaşılır.

Havada Alınan Önlemler Nelerdir?

Havada alınan önlemlerin uygulanmasından önce pilotlar olmak üzere tüm uçuş ekibi sorumludur. Uçuşun güvenli bir şekilde gerçekleşmesi ve olası kaza-kırımların engellenmesi için alınması gereken birtakım aksiyonlar bulunur. Bu aksiyonların birkaçından bahsetmek gerekirse; ATC biriminin pilotların meydandaki meteorolojik durumdan haberdar olabilmesi için VOLMET yayınını ve METAR’ı kokpit ekibiyle paylaşması, pilotun uçuş emniyetini sağlanması amacıyla ATC biriminden aletli iniş (ILS) talep etmesi, pilotun ATC birimine inişin aşamalarını rapor etmesi, pilotun iniş takımının açıldığını kontrol edebilmek amacıyla alçak uçuş gerçekleştirmesi gibi daha birçok önlem uçak inişe başlamadan alınır. Prosedürler eksiksizce uygulandığında uçağın piste inişi gerçekleşir.

Yerde Alınan Önlemler Nelerdir?

Yerde alınan önlemlerin uygulanmasından meydan otoritesi ve görev yapan personeller sorumludur. Havada alınan önlemler kadar uçağın piste inişinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi amacıyla yerde alınan önlemler de tamı tamına uygulanmalıdır. Yerde alınan önlemlerden birkaçını belirtmek gerekirse; pistin üzerinde su birikmelerini önlemek amacıyla pistin eğimli olması, kalkıştan vazgeçen uçaklar için pist sonunda durma sahalarının olması, pistte gerektiğinde kaydırılmış eşik oluşturulması, rutin aralıklarla ilgili personel tarafından pistin sürtünme ve rüzgâr ölçümlerinin yapılması, inişi tehlikeye atmamak adına pistteki lastik izlerinin ve su birikintilerinin temizlenmesi gibi alınan önlemlere örnekler verilebilir. Belirtilen örneklerle uçağın pistten çıkma ve can, mal kaybı olasılığının minimalize edilmesi amaçlanmaktadır.

Mustafa Halit Akbal Eylül 13, 2020

Bilgi Deposu

Uçaktayken Müzik Çalarımı Kullanabilir Miyim?

Her sektör için gerektiği gibi havacılık sektöründe de güvenlik konusuna dikkat edilmesi ve ilgili önlemlerin alınması hem sektörde görev yapanlar hem de sektörü yaşamının bir parçası haline getirenler için öneme sahiptir. Tek cümlenin bile havacılık sektöründe güvenliğin ne derece kritik bir konu olduğunun farkına varılmasında yeterli olduğu söylenebilir: “Havacılıkta kurallar kanla yazılır.” Bu sebepten ötürü yaşanması olası kazaların önüne geçilebilmesi ve havacılıkta kuralların kanla değil de akılla yazılabilmesi amacıyla güvenliğin önemi anlaşılmalıdır. Sonuç olarak, güvenlik konusunun havacılıktaki apayrı yeri otoritelerin gözünden kaçmamış ve buna istinaden uyulması zorunlu bazı kurallar koyulmuştur.

Uçuş Sırasında Kullanılması Yasak Olan Cihazlar

Uçuş sırasında kullanılması yasak olan cihazların, yolcularda veya şirketlerde kuralların uygulanması konusunda belirsizliğe sebep olmaması için kuralları yayınlayan otoriteler, cihazları ve cihazların kullanım zamanlarını kategorilendirmişlerdir. Örneğin; uçakların kalkış ve iniş süreleri boyunca tüm yolcuların çalışması için radyo sinyali (verici hizmeti) gereken elektronik cihazlarını tamamen kapatmaları zorunludur. Uçak, düz uçuş evresinde ise yine çalışması için radyo sinyali (verici hizmeti) gereken cihazların kullanımı uçak modunda gerçekleşebilir. Bu kapsamın dışında kalan MP3 çalar, uçak içi eğlence sistemi, CD çalar, elektrikli saat, kişisel tıbbi cihazlar ve uçağın içindeki tüm cihazlar istenildiği zaman kullanılabilir. Bazı şirketlerde ise uçakta wi-fi hizmeti bulunuyorsa cihazların uçak modunda internete bağlanmasına izin verilir. Havayolu şirketleri tarafından uygulanan bu kurallar genel anlamda benzerlik gösterse de şirketlerin bağlı olduğu otoriteler farklı olabileceğinden kurallarda da ufak değişiklikler gözlenebilir. Karışıklık yaşanmaması için yolcular ilgili kabin personelinin uçuştan önce yaptığı duyuruları takip etmelidir.

Uçuşta Bazı Cihazların Kullanımının Yasaklanmasının Sebepleri

Uçuş operasyonlarında güvenliğin hat safhada olmasının, şirketlerin uluslararası misyonu ve en önemlisi yolcuların, uçuş ekibinin can güvenliği için önemine daha önce değinilmişti. Söz konusu güvenliğin sağlanabilmesi için uçuş güvenliğini tehlikeye atabilecek her türlü durum, otoriteler tarafından uçtan uca değerlendirilmelidir. Bu kapsamda uçuş operasyonları sırasında, kullanımı kısıtlanan cihazlar kullanımı; uçak içinde bulunan ve çalışma prensibi radyo sinyallerinin alınıp, gönderilmesine dayanan; transponder, radar sistemleri, seyrüsefer yardımcıları, yer istasyonları gibi çeşitli unsurlarla kurulan iletişimde ciddi parazitler oluşturması ve kokpit-kule arası iletişimde, bazı uçak yazılımlarında aksaklıklar çıkarma ihtimali sebebiyle özellikle elektronik cihazlara birtakım sınırlamalar getirilmiştir. Seyahatlerinde havayolunu seçen yolcular için bu kurallar bazen can sıkıcı olsa da kuralların şirketlerin keyfi istekleri doğrultusunda koyulmadıkları ve her kuralın uçuş güvenliğini sağlama amaçlı, oldukça mantıklı sebeplerinin bulunduğu unutulmamalıdır. Telefon gibi elektronik cihazların etkisiyle gerçekleşen kanıtlanmış bir kaza olmamasına rağmen yolculardan birinin ihmalkârlığının uçaktaki tüm insanların hayatına mal olacağı düşünülerek kurallara uyulması gerekmektedir.

Mustafa Halit Akbal Nisan 13, 2020

Bilgi Deposu

Yazar: Mustafa Halit Akbal