Uçaklar ve otomobillerde içten yanmalı motorlar bulunur. İçten yanmalı motorlar, hava ve yakıt karışımının bir araya getirilmesi, sıkıştırılması, ateşlenmesi ve dışarı atılması esası ile çalışır. İçten yanmalı motorlarda yakıt olarak kerosen, benzin, dizel, LPG kullanılabilir.
Gaz Türbinli Motorlar
Gaz türbinli motorlar, gazın kinetik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren, içten yanmalı motorlardır. Gaz türbinleri genellikle jet motorları olarak bilinir ve ağırlıklı olarak uçaklarda kullanılır.
Gaz türbinli motorları, uçaklardaki kullanımına göre 4 gruba ayırabiliriz, bunlar:
- Turbofan motorlar,
- Turbojet motorlar,
- Turboprop motorlar,
- Turboşaft motorlardır.
Ağırlıklı olarak Turbofan motorlar ve Turboprop motorlar günümüzde uçaklarda kullanılır. Turbojet motorlar ilk jet uçaklarında ve bazı savaş jetlerinde kullanılmıştır. Turboşaft motorlar ise hovercraft ve helikopter tarzı uygulamalarda kullanılmaktadır.
Pistonlu Motorlar
Pistonlu motorlar, içten yanmalı motorların bir türüdür ve çoğunlukla taşıtlarda kullanılır. Bu motorlar, silindirlerdeki hareketli pistonlar tarafından oluşturulan bir dizi yakıt-piston hareketiyle çalışır.
Bir pistonlu motor, genellikle silindir başına bir veya daha fazla piston içerir. Her piston, bir yakıt hava karışımı aldığı ve daha sonra yanma odasında sıkıştırıldığı bir silindirde hareket eder. Yakıtın yanması pistonun itilmesine, oluşan mekanik enerjinin pervaneyi döndürmesine ve bu sayede itkinin üretilmesine yarar.
Pistonlu motorlar günümüzde otomobillerde ve uçaklarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Eğitim uçaklarında, genel havacılığa hizmet eden uçaklarda, bazı askeri uçaklarda, helikopterlerde ve nostaljik uçaklarda bulunabilir.
Gaz Türbinli Motorlar ile Pistonlu Motorlar Arasındaki Farklar Nelerdir?
- Çalışma Prensibi: Piston motorlu uçaklar, pistonlu motorunun yanma odasındaki yanma basıncını pistonların hareketine dönüştürerek oluşan mekanik enerji ile uçak pervanesini döndürerek oluşan aerodinamik kuvvet ile uçarlar. Gaz türbinli motorlar ise, yanma basıncını türbin kanatlarını döndürerek uçmak için gereken itkiyi sağlarlar.
- Yapısal Farklılıklar: Pistonlu motorlar, silindirlerde hareket eden pistonlarla çalışırlar. Gaz türbinli motorlar ise, türbin ve kompresörlerden oluşan bir dizi bileşenden oluşurlar.
- Güç Çıkışı: Pistonlu motorlar daha düşük güç çıkışlarına sahipken gaz türbinli motorlar daha yüksek güç çıkışlarına sahip olabilirler.
- Verimlilik: Pistonlu motorlar gaz türbinli motorlardan daha verimlidir ve daha az yakıt kullanırlar.
- Bakım: Gaz türbinli motorlar, daha az parçaya sahip oldukları için, pistonlu motorlara göre daha az bakım gerektirirler. Ancak, bakım gerektiğinde daha pahalı olabilirler.
- Kullanım Alanları: Pistonlu motorlar genelde genel havacılıkta kullanılırken, gaz türbinli motorlar hızın ve ağırlığın fazla olduğu uçaklarda kullanılır.
