Rudder, uçak gövdesinin arkasında yer alan, yanal yönde hareket ettirilebilen bir alettir. Uçakların yönünü kontrol etmek için kullanılan rudder, hava koşullarındaki değişikliklere ve uçuş kontrol sistemine göre manuel veya otomatik olarak yönlendirilebilir.
Rudder, yanal yöndeki hareketleri yapmak için uçak yapısının arkasında bulunan bir kuyruk bölümünde yer alır. Uçak kaptanı veya uçuş kontrol sistemi tarafından yön verildiğinde, rudder hareket ettirilerek uçak yönü değiştirilir. Bu sayede uçak, istenilen yönde hareket edebilir ve güvenli bir uçuş gerçekleştirilebilir.
Rudder Nasıl Çalışır?
Rudder, pilotlar tarafından ve rudder pedalları kullanılarak kontrol edilebilir. Sağ rudder pedala basıldığı zaman actuator, dikey stabilizenin firar kenarında bulunan uçuş kontrol yüzeyini sağa doğru hareket ettirir. Uçuş kontrol yüzeyi sağa doğru hareket ettirilince uçağın burnu sağa doğru hareket eder.
Yaw Damper Nedir?
Yaw damper, uçakların yanal hareketlerini dengelemek için kullanılan bir sistemdir. Uçaklar havada uçarken, hava koşullarındaki rüzgarlar, türbülanslar veya motorların performansındaki değişiklikler gibi faktörler yanal olarak yapılan hareketleri tetikleyebilir. Bu hareketler, uçuşun konforunu ve güvenliğini olumsuz etkileyebilir.
Yaw damper, bu yanal hareketleri azaltmak ve uçuşun daha dengeli ve konforlu olmasını sağlamak için kullanılır. Bu sistem, uçuş kontrol sistemi tarafından kontrol edilen bir rudder sistemi ile çalışır. Yanal hareketler algılandığında, yaw damper otomatik olarak rudder sistemini kullanarak hareketleri düzeltir ve uçuşun dengelenmesini sağlar.
Yaw damper, uçuşun güvenliği ve konforu açısından önemli bir sistemdir ve çok sayıda modern uçakta standart olarak bulunur.
Rudder Bulundurmayan Uçaklar Nasıl Uçar?
Rudder bulundurmayan uçaklara iki farklı örnek verilebilir. Bunlardan biri Beechcraft Bonanza veya Lockheed F-117 Nighthawk gibi ruddervator tarzında birleşik uçuş kumandaları kullanan uçaklardır.
Diğer bir örnek ise B-2 Spirit gibi veya dikey stabilize sistemi kullanmayan, ön ve arka flap sistemlerini kullanarak yön verme işlemlerini yapan uçaklardır. Flap sistemleri, uçak kanatlarındaki kapakları açma veya kapatma şeklinde hareket ettirilerek yön verme işlemlerini gerçekleştirir. Ayrıca, bu uçaklar genellikle yanal yöndeki hareketleri önlemek için yaw damper veya benzeri bir sistemi de kullanmaz.
