resmin alt tagı

Havacılık Endüstrisinde Kullanılan Farklı Navigasyon Sistemleri Nelerdir?

Uçağın en temel görevi A noktasından B noktasına ulaşımı sağlamaktır. Bunun için uçuş ekibinin hangi güzergâhda uçacağını bilmesi gerekir. Özellikle kötü hava koşulları sırasında gerçekleştirilen bir uçuşta net görüş sağlanamayacağından kaynaklı olarak pilotlara navigasyon sistemleri gibi yardımcı materyaller gerekir.

İlk Zamanlar

Uçaklarda kullanılan en basit navigasyon sistemi manyetik pusuladır. Pusula, iç mıknatıslarını Dünya’nın manyetik alanının kuzey kutbuna hizalayarak çalışır. Bunu yaparak pusula kartı döner ve mürettebata uçağın yönünü görsel olarak gösterir.

Havacılığın başlangıcında pilotların yön bulmasını sağlayan tek araç bir harita ve manyetik pusulaydı. Hava hızı bilgilerini ve ölçüm sürelerini kullanarak mevcut konumlarını tahmin edebilirlerdi ve sonuçta bir varış noktasına ulaşabilirlerdi.

Radyo Navigasyon

İkinci dünya savaşı sonrası ortaya çıkan “VHF Omnidirectional Range” ya da kısaca “VOR” olarak adlandırılan bir navigasyon sistemidir. Her yöne 108,00 ila 117,95 MHz aralığında radyo dalgaları yayan, yer tabanlı bir vericiden oluşur.

Global Positioning System

GPS olarak da bildiğimiz bu sistem, radio tabanlı navigasyon sisteminden farklı olarak tüm dünyada uçaklar tarafından geniş çerçevede kullanılan bir başka navigasyon yardımcısı türüdür. GPS sistemi, Dünya’nın etrafında dönen uydulardan oluşan bir takım yıldızdan oluşur. Her uydu bir sinyal yayar ve uçak bunu alır. Uydudan uçağa giden sinyalin seyahat süresine ve her bir uydunun tam konum bilgisine dayanarak uçağın konumu çok hassas bir şekilde hesaplanabilmektedir.

Self-contained Navigation

Büyük uçakların tipik özelliği olan uzun menzilli navigasyon, harici ekipmana gerek kalmadan iyi bir hassasiyetle de gerçekleştirilebilir. Sistem, uçağın ivmelerini sürekli olarak ölçmek için ivmeölçerler kullanır ve buna dayanarak hızını ve ayrıca yer değiştirmesini hesaplayabilir.

 

Yıllar boyunca navigasyon sistemlerinin kullanılması ve geliştirilmesi, dünya çapında hava yoluyla seyahat etmenin şaşırtıcı başarısını nispeten basit bir iş haline getirdi.

 

RNAV Nedir ve Gerekli Sistemleri Nelerdir?

Uçak navigasyon sistemleri, uçuşlar sırasında uçakların güvenliğini ve doğru rotalarda yolculuk yapmasını sağlar. Bu sistemler, uçuşların planlanması, yürütülmesi ve yolculuk sırasında güncellenmesi için gerekli verileri toplar ve bu verileri uçak ekipmanları ile paylaşır.

Area Navigation Nedir?

Area Navigation yani RNAV, havacılıkta yolculuğu planlamak ve yürütmek için kullanılan bir yönlendirme sistemidir. Bu sistem, pilotların doğrudan bir yol seçmelerine olanak tanır ve bu yol boyunca yol güncellemeleri sunar. RNAV, klasik radyo navigasyon sistemlerinin (VOR, NDB, gibi) sınırlılıklarını aşan bir alternatif sunmaktadır.

RNAV sistemleri, GPS veya diğer uydu navigasyon sistemleri gibi uydu navigasyon teknolojilerini kullanır. Bu teknolojiler, uçuş rotasının pozisyonunu ve hızını sürekli olarak belirler ve bu verileri uçak yolculuğu sırasında günceller. Bu, pilotların belirli bir noktaya doğrudan yolculuk yapmasını veya belirli bir yoldan sapmaları gerektiğinde hızlı ve kolay bir şekilde düzeltmeler yapmasını sağlar.

RNAV sistemleri ayrıca kontrolörler tarafından uçuş rotalarını planlamaya ve yürütmeye yardımcı olması için de kullanılır. Kontrolörler, uçakların yolculuğu sırasında uçuş rotalarını güncellemek ve uçaklar arasındaki mesafeyi kontrol etmek için RNAV verilerini kullanabilir.

RNAV, havacılıkta verimli, güvenli ve esnek yolculuk yapma olanakları sunar. Aynı zamanda, uçuş rotalarının daha verimli ve ekonomik hale getirilmesine yardımcı olur ve uçuşlar için gereken yakıt miktarını azaltır.

 

RNAV İçin Gerekli Sistemler Nelerdir?

RNAV sistemleri için gerekli sistemler şunlardır:

  • Uydu Navigasyon Sistemi: RNAV sistemleri, GPS, GLONASS, Galileo, gibi uydu navigasyon sistemlerini kullanır. Bu sistemler, uçak pozisyonunu ve hızını belirlemek ve uçuş rotasını güncellemek için gereklidir.
  • FMS (Flight Management System): FMS, uçuş rotasını planlamak, yürütmek ve yolculuk sırasında güncellemek için gereklidir. FMS, RNAV verilerini alır ve uçak hareketlerini kontrol etmek için kullanılır.
  • Navigasyon Ekipmanı: RNAV sistemleri için navigasyon ekipmanı gereklidir. Bu ekipmanlar arasında, uçakta bulunan yolculuk yönetim sistemi (FMS), radyo navigasyon cihazları, GPS alıcıları ve hava trafik kontrol sistemleri bulunabilir.
  • Uçak Aviyonik Sistemi: RNAV sistemleri, uçak aviyonik sistemi tarafından desteklenmelidir. Bu sistemler arasında, uçakta bulunan hava trafik kontrol (ATC) sistemi, radyo navigasyon cihazları, uçuş verileri kaydedici ve uçuş yönetim sistemi (FMS) bulunabilir.
  • Veri Yapısı: RNAV sistemleri için güncel ve doğru veri yapısı gereklidir. Bu veriler, uçuş rotalarının planlaması, uçuşların yürütülmesi ve uçuşlar sırasında güncellenmesi için kullanılır.
  • Operasyonel Yetenek: RNAV sistemlerinin doğru bir şekilde kullanılması için pilotlar ve havacılık personeli tarafından gerekli operasyonel yetenek bulunmalıdır. Pilotlar, RNAV verilerini okuma ve yorumlama, uçuş rotasını planlama ve yürütme becerilerine sahip olmalıdır.

Uçaklar Havadayken Yanıp Sönen Işıklar Ne Anlama Gelmektedir?

Uçakların Üzerinde Bulunan Işıklandırmalar

1800’lü yıllarda gemi kaptanları olası bir çarpışmanın önüne geçebilmek için gemilerde ışıklandırma sistemi kullanmışlardır. Bunun üzerine bu ışıklandırma sisteminin havacılıkta da kullanılmasının iyi bir fikir olduğu öne sürüldü ve bu yüzden uçakların çeşitli noktalarında birbirinden farklı görev ve renklere sahip; farklı şekilde yanıp – sönen  ışıklandırma sistemi  bulunmaktadır.

Uçakların üzerinde toplam altı adet ışık mevcuttur. Bunlar; Navigasyon ışıkları, beacon ışıkları, çarpışmayı önleyici strobe ışıkları, taksi ışıkları, iniş ışıkları ve de-ice ışıklarıdır.

Uçaklar Havadayken Yanıp – Sönen Işıklar Ne Anlama Gelmektedir?

Navigasyon ışıkları uçakların sağ kanat- sol kanat uçlarında bulunan ışıklardır. Kırmızı ışık her zaman sol kanatta yeşil ışık ise sağ kanattadır gece-gündüz sürekli yanarlar. Navigasyon ışıklarının işlevi havada diğer uçakların, kulenin ya da yerdeki insanların uçağın gittiği yönü kendisine yakınlaşıp uzaklaştığını teyit edebilmesi için kullanılan ışıklandırma sistemidir.

Strobe ışıkları çarpışma önleyici olarak bilinen strobe lambaları gece ve gündüz yanıp sönerler. Uçakların sağ kanat ucunda bir tane sol kanat ucunda bir tane ve uçağın arka kısmı kuyruğun alt bölümünde de bir tane yer almaktadır.  Bu ışıklar uçak pist başındayken açılıyor uçak uçuşunu tamamlayıp taksi yoluna girerken kapatılıyor. Strobe ışıkları aralıklı zamanlarla yanıp – sönen ışıklardır, her uçak modeline göre farklı yanıp – sönme zamanları mevcuttur.

Beacon – BCN ışıkları navigasyon ışıklarından sonra  motorlar çalıştırıldığında gece -gündüz yanan ışıklardır. Gövdenin altında ve üstünde bulunan toplam iki adet kırmızı şekilde yanan ışıklardır. Fllp flop şeklinde yanıp sönerler, motor kapatılıncaya kadar açık kalması gereken ışıklandırma sistemidir.

Dolayısıyla uçak havadayken navigasyon ışıkları kuleye yakınlaşıp yaklaşmadığı veya uçağın gittiği yönün kendisine yakınlaşıp yakınlaşmadığını anlayabilmek için açık olması gerekir. Navigasyon ışıklarından sonra çarpışmayı önleyecek beyaz renkli strobe ışıkları havadayken yanıp sönerler, beacon ışıkları ise motorun çalıştığını ve yaklaşma uyarısını veren ışıklandırma sistemidir ve aynı şekilde uçak havadayken açık olan ışıklardan biridir.

Ülkelerin Neden Farklı GNSS (Radar) Sistemleri Bulunur?

GNNS yani Küresel Navigasyon Uydu Sistemi Dünya’daki bir kullanıcının konumunu belirlemek için uzaydan sinyaller yollayan küçük uyduları kullanan bir uydu navigasyon sistemidir. Kullanıcının konumu geriden kestirme yöntemi ile bulunur. Yöntem, uydu-alıcı uzaklığı ve sinyalin uydudan alıcıya ulaşana kadar geçen zamanın ışık hızının çarpılması ile bulunur. Bu yöntem ile kullanıcı dünyanın neresinde olursa olsun konumu tespit edilebilir.

Dünya’da Kullanılan GNNS Sistemleri

  • GPS (Global Positioning System): En eski GNNS sistemidir ve NAVSAT olarak da bilinmektedir. ABD Savunma Dairesi tarafından geliştirilmiş uyduya dayalı yer belirleme sistemidir. Askeri amaçla kullanımına başlayıp zamanla kamu kullanımına açılmıştır. Toplamda 33 uydusu bulunmaktadır ve bunların 31’i yörüngesinde çalışır durumdadır.
  • GLONASS (Global Navigation Sattellite System): Sovyetler Birliği zamanında geliştirilmiş bir sistem olmakla birlikte günümüzde Rusya tarafından kontrol edilmektedir. Toplamda 27 uydusu bulunmakla beraber bu uyduların 24 tanesi yörüngede çalışır durumdadır. Askeri ve sivil amaçlı kullanılmaktadır.
  • GALILEO: Avrupa Birliği tarafından 2005 yılında kullanımına başlanan sistem GPS ve GLONASS’a alternatif olarak üretilmiştir. Sivil ve ticari kullanım amaçlı küresel navigasyon sistemidir. Toplamda 30 uydudan 22’si yörüngededir.
  • BeiDou: Çin tarafından 2000 yılında kullanımına başlanmış uydu konumlandırma sistemidir. BeiDou-1, BeiDou-2 ve BeiDou-3 uydu takımları bulunmaktadır.
  • QZSS (Quasi Zenith Satellite System): Japonya tarafından geliştirilmekte olan bölgesel uydu navigasyon sistemidir. Toplamda 7 uyduya sahip olacak sistemin 4 uydusu yörüngededir.
  • IRNSS (Indian Regional Navigation Satellite System): Hindistan’a ait bölgesel uydu navigasyon sistemidir. Toplamda 7 uydusu bulunan sistemin 3 tanesi yörüngede ve hizmet vermektedir.

Bu sistemlerin kullanımları ülkelerin gerçekleştirdikleri anlaşmalar ile sağlanmaktadır. GNSS sistemleri küresel olarak askeri, sivil ve ticari amaçlı kullanılmaktadır.

Küresel Konum Belirleme Sistemlerinin Kullanım Alanları

  • Hava, deniz ve kara araçlarının navigasyonu
  • Jeodezik ve jeodinamik amaçlı ölçümler
  • Kadastro ölçümleri
  • Askeri amaçlı
  • Yer kabuğu hareketlerinin izlenmesi amaçlı
  • Deprem büyüklüğünün belirlenmesi amaçlı
  • Araç takip sistemleri
resmin alt tagı

Herkes İçin Havacılık Derneği, 2015 yılında öğrenciler tarafından kurulan ve yönetilen bir dernek olarak İLK ve TEK olma özelliğiyle havacılık tarihine imzasını bırakmıştır.

Bugün itibariyle ise 3150+ üyesi ve 7 temsilciliği ile Havacılığın En Büyük Sivil Toplum Kuruluşu haline gelmiştir.

Mail Formu

     

    İletişim

    Yenişehir Mahallesi Osmanlı Bulvarı No:2 Ayport Sitesi A Blok Ofis No:2
    Pendik/ İstanbul

    info@herkesicinhavacilik.com