resmin alt tagı

İnsansız Hava Araçları ve Otopilotlar

 

İnsansız Hava Aracı Nedir?

İnsansız hava araçları kısaca İHA olarak adlandırılırlar. Günümüzde yaygın olarak kullanılan dronlar için de insansız hava aracı diyebiliriz. İnsansız hava araçları, uçuş esnasında fiziksel olarak içerisinde insan bulunmayan hava araçlarıdır. İnsansız hava araçları yönetilme şekillerine göre uzaktan kumanda edilerek uçanlar ve belli bir uçuş planı üzerinden otomatik olarak uçanlar olmak üzere ikiye ayrılırlar.

İnsansız hava araçlarının en büyük avantajlarından biri de aracın içerisinde aracı kontrol edecek bir insan olmadığı için aracın manevra ve operasyon kabiliyetleri yüksek olur. Bu da aracın düşman tarafından fark edilebilme ihtimallerinin azalmasını sağlar.

 

İHA Sınıflandırmaları

İHA’lar kullanım alanlarına göre sınıflandırılabilirler.

  • Sivil ve Ticari İHA’lar
  • Çatışma İHA’ları: Saldırı kapasitesine sahip olan ve yüksek riskli görevlerde kullanılan insansız hava araçlarıdır.
  • Lojistik İHA’lar: Hızlı bir şekilde kargo teslimi için kullanılan insansız hava araçlarıdır.
  • Araştırma ve Geliştirme İHA’ları: İnsansız hava araçlarını geliştirmek amacıyla üzerlerinde deneme yapılan araçlardır.
  • Keşif ve Gözetleme İHA’ları: Askeri olarak kullanılırlar. Düşmana ait bilgileri toplamak için kullanılan insansız hava araçlarıdır.
  • Hedef ve Yem İHA’ları: Askeri olarak kullanılırlar. Düşmana karşı yem olarak kullanılan insansız hava araçlarıdır.

Otopilot Nedir?

Otopilot, otomatik pilotun kısaltılmış hâlidir. Havacılıkta otopilot, bir hava aracının kontrolünün sürekli olarak manuel bir şekilde bir insan tarafından kontrol edilmemesi durumudur. Otomatik pilotlar operatörlerin aracı kontrol etmesine yardımcı olur.

Otopilot Hangi Durumlarda Kullanılır?

Otomatik pilot uçağın kalkışından kısa bir süre sonra devreye girer. Uçak inişe geçene kadar otomatik pilot aktif hâlde kalır ve iniş esnasında kontrolü pilot devralır. Aynı zamanda pilotun görüş alanının azaldığı durumlarda ve uçuş sisteminin arızalandığı durumlarda pilotun kontrolünde devreye girer.

En Hafif İHA

İnsansız Hava Aracı olarak adlandırılan İHA’lar kalkış ağırlıklarına göre 4 sınıfa ayrılmaktadır.

Bu sınıflar;

  • İHA0,
  • İHA1,
  • İHA2,
  • İHA3 olmak üzere 4 sınıftan oluşur.

En hafif Drone’lar Hangi Sınıfta Yer Alır?

En hafif İHA olan, İHA0 sınıfında yer alan insansız hava araçlarının ağırlığı 500gr(dahil)-4kg aralığındadır.

İHA0-İHA1 sınıfında yer alan Drone’lar, piyasada en çok satılan dronelardır. Denilebilir ki halk tarafından en çok tercih edilen Drone’lar İHA0-İHA1 sınıfında yer alan dronelardır. Ülkemizde Drone’ların ticari amaçla kullanımı için SHGM veya SHGM onaylı drone kurslarından İHA0/1 ehliyeti alınmalıdır.

İHA0/1 ehliyeti alan drone pilotları SHGM sayfasında üyelik hesapları oluşturmalı, bu hesaplar üzerinden sahip oldukları Drone’ları sisteme girmeli, aynı zamanda İHA0/1 ehliyetlerini sisteme kaydedip, sayfa üzerinden uçuş için izin talep etmeleri gerekmektedir. İHA0 İle Uçuş Yapıldığında Nelere Dikkat edilmelidir?

Üretimi ile tüm dünyaya yayılan, askeri, ticaret ve hobi gibi birçok amaçlar için kullanılan, sahibi tarafından bir kol ile kontrol edilmektedir.

İnsansız hava araçlarının ağırlık olarak en hafif olan sınıfı İHA0’ın kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken birkaç husus SHGM tarafından belirlenmiştir. Uçuş yapılacak bölge mülki idare tarafından yasaklanmış ise uçuş yapılmamalıdır. Gündüzleri 2km’den düşük görüş şartlarında ve geceleri uçuş yapılmamalıdır. İnsan ve yapılara 50m’den fazla yaklaşacak şekilde uçuş yapılmamalıdır.

Yükseklik ve uzaklık olarak SHGM tarafından belirlenen kurallar ise bu sınıfta yer alan İHA’lar 400 feet (120metre)’den yükseklikte uçurulmamalıdır. İHA0 sınıfında insansız hava araçlarına sahip olan bireyler yatay uzaklıkta 500m’yi geçmeyecek şekilde insansız hava araçlarını uçurmalıdır. İHA Uçuş İzni Talep Formu

İzne tabi bölgeler SHGM tarafından belirlenmiş olup, bu bölgeler İHA0 sınıfı için serbest(yeşil) bölge olarak adlandırılır. Bu bölgeler için uçuş izni, kayıt sistemi tarafından otomatik olarak verilmektedir.

Özel izne tabi(kırmızı) bölgeler içerisinde yapılacak uçuşlar ve 400 feet üzerinde yapılacak uçuşlar için, 10 iş günü öncesinden gerekçesi ile birlikte SHGM’nin resmi internet sitesinden İHA uçuş izni talep formu doldurulup başvuru yapılmalıdır.

İHA’lar Nasıl İstenilen Konumda Hareket Eder?

İHA (İnsansız Hava Aracı) içinde uçuş kontrolü için fiziksel anlamda insan bulundurmayan bir hava aracıdır. Teknolojinin gelişmesiyle beraber İHA’ların kullanım alanları da genişlemeye devam ediyor bir yandan da İHA kullanımı hakkında dünya havacılık otoriteleri standartlar/ kurallar oluşturuluyor. İHA’lar motor türü olarak jet motor veya iki zamanlı motor yardımıyla uçar. Son dönemlerde İHA’lar yangın söndürme için bile kullanılmaktadır. Getirdiği birçok avantaj ile birlikte artık gündelik hayatımızın içinde yer edinmeye başlamıştır.İHA’lar Nasıl Hareket Ettirilir?

İHA’ların kontrol edilmesi iki kısıma ayrılabilir. İlk kısımda uzakta kumanda ile kontrol edilen İHA’lar vardır. İsminden de anlaşılabileceği gibi pille çalışan uzaktan kumanda vasıtasıyla İHA’da bulunan devre kartlarını harekete geçirerek limitler dahilinde istenilen güzergahta kontrol edilebilir. İkinci kısımda ise güzergahı önceden planlanmış ve ona göre tasarlanmış İHA’lar vardır. Bu tür İHA’lar genellikle askeri amaçlar için kullanılır. Güzergahı önceden belirlenmiş İHA’lar güdümlü füzelerden farklı olarak tekrar kullanılabilir. Bundan dolayı güdümlü füzeler bir İHA değildir.İHA’nın Kullanım Alanları

  • Gözetleme
  • Askeri amaçlar (imha vb.)
  • Kamera çekimi
  • Yangın söndürme
  • Keşif
  • Genişleyen sivil yerler dahil taşımacılık
  • Zirai ilaçlama

Electronic Speed Control Nedir Ne İşe Yarar?

ESC Nedir?

Electronic speed controller elektrikli hız kontrol cihazıdır. Fırçalı veya fırçasız olarak bir elektrikli motora giden hızı kontrol eden ve bataryadan gelen akımı düzenleyen alettir. Ayrıca motorun tersine dönmesini ve dinamik frenleme yapmasını sağlayan bir elektronik katıdır. ESC’ler motora giden elektrik basıncını düşürerek motorun hangi devirde döneceğini belirler. En basit şekliyle motorun hızını ve dönüşünü kontrol eden cihazlardır.

ESC Nerelerde Kullanılır?

Uzaktan kumanda ve araç uygulamalarında bu alet sıkça kullanılır.

  • Elektrikli arabalar, bisikletler ve uçaklar
  • Helikopterler
  • Uçaklar
  • Tekneler
  • Multicopterler
  • ESC Frimware

ESC Neye Göre Nasıl Seçilir?

  1. Hangi tip araçta kullanılacağına bakılmalıdır. (Araba, tekne, uçak, drone)
  2. Motorun fırçalı mı yoksa fırçasız mı olduğuna bakılmalı ve ona uygun ESC tercih edilmelidir.
  3. Kullanılacak motorun volt ve amper gibi teknik bilgilerine bakılmalıdır.
  4. Motorun maksimum kaç amper ile çalıştığına göre alınacak ESC’nin de amper değeri belirlenmelidir.
  5. Motorun çalışma voltajı ve kullanılacak bataryanın voltaj değerine göre ESC’nin voltaj değeri dikkate alınmalıdır. Motorun ve bataryanın voltaj değeri de ESC’nin voltaj değerinden yukarıda olmamalıdır.

Havacılıkta ESC’lerin Kullanımı

İnsansız hava araçları maliyet, kullanım rahatlığı ve güvenlik gibi birçok nedenden dolayı diğer hava araçlarına göre daha hızlı bir şekilde popüler olmuşlardır. İnsansız hava araçları uzaktan algılama, yük taşıma, bilimsel araştırma, hassas saldırılar ve arama kurtarma görevlerinde çalışırlar. Havada uzun süre kalabilmeleri, kalkış ve inişin otomatik olması ve çok yüksek irtifalara ulaşabilmelerin de ESC’nin çok büyük etkisi vardır.

Model uçak ve helikopterlerde kullanılan ESC’ler tek yönlü çalışır ve tek yönde hızı kontrol edilmesini sağlar. Uçan araçlarda geri yönlü hareket mümkün olmadığı için çift yönlü ESC’lere ihtiyaç olmamaktadır ve genellikle BEC özelliği vardır. Fakat yüksek amperli bazı uçak ve helikopterlerin ESC’lerinde BEC olmayabilir. Bu durumlarda alıcıyı ve servo motorlarını beslemek için harici olarak BEC veya harici batarya kullanılır.

Drone ESC’lerinde BEC özelliğine ihtiyaç yoktur. BEC olan ESC’ler ile drone yapılmak istenirse, kontrol kablosunun pozitif kablosu kesilip kullanılır. Ayrıca drone ESC’leri uçak ESC’lerinden farklıdır. HZ değerleri helikopter ve uçaklarda 50HZ’lik ESC’ler kullanılırken, drone ESC’leri çoğunlukla 400HZ ve üstü olur. (BEC: Battery Eliminator Circuit, Pili gereksiz kılan devrelerdir.)

İnsansız Hava Araçlarının Tarihi

İnsansız Hava Araçları Tanımı ve Kullanım Amaçları

İçerisinde yönlendirici bir pilot veya herhangi bir yolcu barındırmayan İHA (İnsansız Hava Araçları); uzaktan kumandayla veya otomatik olarak hizmet vermektedirler. Kullanım amaçlarına ve görevlerine göre içerisine lazer tarama cihazı, GNSS, video kamera gibi donanımlar yerleştirilir. Askeri, sivil veya bilimsel amaçlı kullanımlara elverişli olan bu uçaklar geliştirildiği günden beri yoğun ilgi görmektedir.

Günümüzde İHA’ların kullanımı iki yolla gerçekleştirilmektedir. İlk olarak İHA, bir pilot gözetiminde yerden havalandırılarak GPS ile kontrol edilebilir. İkinci bir seçenek ise daha önceden kullanılmış bir uçak programının İHA’ya işlenmesidir. İHA’lar yakıtına göre, kanat yapısına göre gibi birçok teknik özellikleri bakımından sınıflandırılabilse de bu sınıflandırma ICAO genelgesinde iki sınıf olarak geçer: otomatik ve uzaktan kumandalı.İnsansız Hava Araçlarının Tarihi  

İHA’ların tarihi gelişimlerine bakacak olursak aslında bilinenin aksine onların kullanımı oldukça eskiye dayanmaktadır. İlk insansız hava saldırısı olarak kabul gören olay Avusturya ile İtalya (Venedik) arasında geçmiştir. 22 Ağustos 1849 tarihli bu olay Avusturyalıların İtalya’ya gözdağı vermek için içi fitillerle dolu pilot olmaksızın 200 balonu şehrin meydanına bırakmasıyla ortaya çıkmıştır. Ancak bu girişim çok verimli sonuçlanmamıştır. Rüzgârın etkisiyle balonların çoğu geriye dönmüş ve yine Avusturya sınırlarında patlamıştır. Bu sonuca rağmen bu olay insansız hava araçlarının ilk kullanımı olarak tarihe geçmiştir. Aslında askeri alanda kullanımı söz konusu olduğunda 1793 yılında Amerika’nın iç savaş sırasında yalnızca gözlem için balonları kullanmasını da sayabiliriz.

İnsansız ilk uçağın tarihi ise daha ileriye dayanmaktadır. İlk olarak Birinci Dünya Savaşı’nın bitmesine yakın geliştirilen bu uçaklar, “uçan bombalar” olarak bilinen jiroskop kontrollü uçakla gerçekleştirilmiştir. Daha sonra 1917’ de ABD Silahlı Kuvvetleri bu konuyu dikkate alarak kendi bünyelerine “otomatik uçan uçak” olarak bahsi geçen uçağı eklemişlerdir. Ancak bu girişimleri istedikleri gibi ilerlememiş her ne kadar 1918 yılında uçuşu sağlansa da savaşta kullanamamışlardır. Ancak bu faaliyet beraberinde gelecek birçok çalışma için yön gösterici ve heveslendirici olmuştur.

İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında bunlara ek birçok tasarı ve çalışma eklenmiştir. Bugüne kadar Vietnam, Afganistan savaşları gibi birçok savaşta kullanılmış ve bundan sonra da kullanılmaya devam edilecektir. Tasarımı, teknik özellikleri ve güvenirliliği açısından gün geçtikçe iyileşen İHA’lar geleceğin teknolojisine yalnızca bir basamaktır.

Otonom Seyrüsefer Sistemi

Otonom Seyrüsefer Sistemi; otonom navigasyon, algılama, yol planlama ve izleme yeteneklerini mümkün kılan ve minimum insan gözetimi ile hava araçlarının hareket etmelerine olanak tanıyan yerleşik sensör ve teknoloji paketidir. Kullanılmaya Başlanması

1970’li yıllarda geniş gövdeli bir uçağı 5 kişilik bir uçuş mürettebatı kontrol ederdi. Pilot ve yardımcı pilot uçağı uçururken uçuş mühendisleri ise karmaşık sistemleri izleyen ve gerekirse kullanan bir bilgisayar işlevi görürdü. Örneğin 60-70’li yıllarda bir uçağın piste inebilmesi için uçağın burun konisi camdan imal edilirdi. Bu sayede mühendis, uçağın burnunun piste ne kadar yaklaştığını hesaplayıp bunu pilot ve yardımcı pilota bildirirdi. Bu şekilde bir iniş güvenli değildi ve havacılık işletmecileri için masraflıydı. Zamanla seyrüsefer sistemleri geliştirildi ve havayolu şirketleri bu ihtiyaçtan kurtuldu ve inişlerin daha güvenli olmasını sağladı. Kullanım Alanları

  • Keşif: İHA’larda bulunan otonom seyrüsefer sistemleri yardımı ile İHA’ların belli bir bölgeyi gelişmiş kamera sistemleri ve radarla taraması ve elde edilen bilgileri yerdeki istasyona göndermesini sağlar. Bu veriler işlenerek askeri, meteoroloji ve kartografya gibi çeşitli alanlarda kullanılır.
  • Askeri Operasyonlar: Otonom seyrüsefer sistemleri sayesinde İHA’lar, ufak çaplı operasyonlarda dahi kullanılabilmektedir. Bu tür sistemlerin askeri operasyonlarda kullanılması, jet savaş uçaklarına göre daha az maliyetli olduğundan dolayı kullanımı son zamanlarda yaygınlaşmıştır.
  • Gözetleme: Yollarda ilerleyen araçların plakasının tespit edilmesi, hız sınırını aştıysa ceza kesilmesi, emniyet kemeri denetimi yapılması, suçluların konumunun belirlenmesi, uyuşturucu ve yasadışı maddelerin ülkeye girişinin engellenmesi gibi güvenlik operasyonlarında da İHA’lardan ve otonom seyrüsefer sistemlerinden faydalanılmaktadır.
  • Yangın Söndürme: İHA’larda bulunan kızılötesi kameralardan elde edilen veriler otonom seyrüsefer sistemleri vasıtasıyla işlenerek yangının yeri ve ölçeği belirlenir. Ardından yangına hızlıca müdahale edilir. Bu yöntem işletme maliyetinin yangın söndürme helikopterlerine göre daha az olmasından dolayı son zamanlarda tercih edilir hale gelmiştir.
resmin alt tagı

Herkes İçin Havacılık Derneği, 2015 yılında öğrenciler tarafından kurulan ve yönetilen bir dernek olarak İLK ve TEK olma özelliğiyle havacılık tarihine imzasını bırakmıştır.

Bugün itibariyle ise 3150+ üyesi ve 7 temsilciliği ile Havacılığın En Büyük Sivil Toplum Kuruluşu haline gelmiştir.

Mail Formu

     

    İletişim

    Yenişehir Mahallesi Osmanlı Bulvarı No:2 Ayport Sitesi A Blok Ofis No:2
    Pendik/ İstanbul

    info@herkesicinhavacilik.com